1
Καθορισμός του πλαισίου του αγροκτήματος
2
Αξιολόγηση κινδύνου
3
Αντιμετώπιση κινδύνου
4
Επικοινωνία και διαβούλευση σχετικά με τον κίνδυνο
5
Παρακολούθηση και επανεξέταση κινδύνων
6
Διαχείριση βελτίωσης της ανθεκτικότητας
1.1 Εισαγωγή
Το έργο ” Διαχείριση κινδύνων γεωργικών εκμεταλλεύσεων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας ” (FaRMER), που υποστηρίζεται από το πρόγραμμα Erasmus+ στο πλαίσιο της δράσης KA220-VET για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, έχει σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσει τις πιεστικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο ευρωπαϊκός γεωργικός τομέας. Το έργο στοχεύει στην ανάπτυξη και διάδοση μιας μεθοδολογίας διαχείρισης κινδύνου που είναι ευαίσθητη στις μοναδικές ανάγκες των ευρωπαϊκών γεωργικών εκμεταλλεύσεων, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα στο πλαίσιο των αυξανόμενων περιβαλλοντικών, οικονομικών και ρυθμιστικών πιέσεων. Μέσω αυτής της πρωτοβουλίας, αναγνωρίζουμε τη σημασία της ενδυνάμωσης των αγροτών με τα εργαλεία και τις γνώσεις που απαιτούνται για την αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων, διασφαλίζοντας έτσι τη βιωσιμότητα και την επιτυχία τους.
1.2 Μαθησιακοί Στόχοι
Μέχρι το τέλος αυτής της ενότητας, οι εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση να:
- Προσδιορίσουν και να κατανοήσουν τους εξωτερικούς παράγοντες που επηρεάζουν την εκμετάλλευσή τους, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών, πολιτιστικών, πολιτικών και οικονομικών επιρροών που αφορούν ειδικά την ΕΕ.
- Αναγνωρίζουν και αξιολογούν την εσωτερική δυναμική της φάρμας τους, από την οργανωτική δομή έως τη ροή δεδομένων.
- Κατανοήσουν τη σημασία του πλαισίου στη διαχείριση κινδύνων και την ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων.
- Ενισχύσουν τη κατανόηση και τη διαχείριση των κινδύνων από τους αγρότες με ολοκληρωμένο τρόπο.
- Βελτιώσουν την ανθεκτικότητα, την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα του γεωργικού τομέα μέσω της προώθησης των ικανοτήτων διαχείρισης κινδύνων.
- Αναπτύξουν μια ολιστική μεθοδολογία διαχείρισης κινδύνων που είναι προσβάσιμη και εφαρμόσιμη ανεξάρτητα από το εκπαιδευτικό υπόβαθρο των αγροτών.
1.3 Καθιέρωση της διαδικασίας πλαισίου
Εξωτερικό πλαίσιο: Η ΕΕ, με τις διαφορετικές κουλτούρες, πολιτικές και οικονομικούς παράγοντες της, παρουσιάζει ένα μοναδικό εξωτερικό πλαίσιο για τους γεωργούς. Τα βασικά ζητήματα περιλαμβάνουν: Κοινωνική και πολιτιστική δυναμική της περιοχής όπου λειτουργεί το αγρόκτημα. Πολιτικά και κανονιστικά πλαίσια, ιδίως εκείνα που σχετίζονται με τη γεωργία στην ΕΕ. Οι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη περιλαμβάνουν:
- Το όραμα, την αποστολή και τις αξίες του αγροκτήματος.
- Η οργανωτική δομή, ρόλοι και ευθύνες.
- Η στρατηγική, στόχοι και πολιτικές ειδικά για το αγρόκτημα.
- Η κουλτούρα του αγροκτήματος, η οποία μπορεί να επηρεαστεί από τις οικογενειακές παραδόσεις, τις τοπικές πρακτικές και πολλά άλλα.
- Οι διαθέσιμοι πόροι και γνώσεις, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπινου δυναμικού, του εξοπλισμού και των τεχνολογικών εργαλείων.
1.3.1 Περίληψη και βασικά συμπεράσματα
Η καθιέρωση του πλαισίου της εκμετάλλευσης είναι ένα θεμελιώδες βήμα στο έργο FaRMER. Κατανοώντας τόσο τους εξωτερικούς όσο και τους εσωτερικούς παράγοντες, οι γεωργοί μπορούν να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις, να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τους κινδύνους και να διασφαλίζουν την ανθεκτικότητα και την ανταγωνιστικότητα των δραστηριοτήτων τους εντός της ΕΕ. Η μεθοδολογία ανθεκτικότητας FaRMER καθιστά λειτουργική αυτή την κατανόηση σε μια δομημένη προσέγγιση στη διαχείριση κινδύνων.
1.4 Ερωτήσεις κατανόησης
2.1 Εισαγωγή
Η εκτίμηση κινδύνου στη γεωργική παραγωγή αποτελεί μια μεθοδική διαδικασία εντοπισμού, εξέτασης και αξιολόγησης πιθανών κινδύνων και απειλών που σχετίζονται με τις γεωργικές δραστηριότητες. Ο στόχος είναι να αξιολογήσει την πιθανότητα και τις συνέπειες των διαφόρων κινδύνων στους στόχους της εκμετάλλευσης, τα περιουσιακά στοιχεία, τους εργαζόμενους και άλλους εμπλεκόμενους φορείς με απώτερο στόχο την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων και τη βελτιστοποίηση της απόδοσης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
Η διαδικασία εκτίμησης κινδύνου στην εκμετάλλευση περιλαμβάνει γενικά τα ακόλουθα στάδια:
– Βήμα αναγνώρισης κινδύνου, όπου ο γεωργός αναγνωρίζει πιθανούς κινδύνους, επερχόμενα συμβάντα ή καταστάσεις που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την εκμετάλλευση του ή τη ροή εργασιών. Περιλαμβάνει την αξιολόγηση διαφόρων πτυχών των γεωργικών δραστηριοτήτων, όπως τη φυτική παραγωγή, τη διαχείριση του ζωικού κεφαλαίου, την ορθολογική χρήση γεωργικών μηχανημάτων, τις συνθήκες και τη κατάσταση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης, τη μεταφορά των προϊόντων, πιθανές ακραίες καιρικές συνθήκες, την αλυσίδα εφοδιασμού, το πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο, τον υπάρχον ανταγωνισμό και το χειρισμός χημικών ουσιών ή επικίνδυνων υλικών. Οι κίνδυνοι αυτοί, μπορούν να ομαδοποιηθούν σε κατηγορίες όπως λειτουργικοί, οικονομικοί, περιβαλλοντικοί και κίνδυνοι για την υγεία και την ασφάλεια.
Στάδιο ανάλυσης κινδύνων εκμετάλλευσης, όπου αναλύονται διεξοδικά οι εντοπισμένοι κίνδυνοι για να προσδιοριστεί η πιθανότητα εμφάνισής τους και οι πιθανές συνέπειες στη περίπτωση που αυτοί συμβούν. Η πιθανότητα ή η συχνότητα κάθε κινδύνου αξιολογείται με βάση ιστορικά δεδομένα, ειδικές γνώσεις ή στατιστικά στοιχεία του κλάδου. Αξιολογείται τόσο η σοβαρότητα όσο και ο αντίκτυπος των κινδύνων στις γεωργικές δραστηριότητες, τα περιουσιακά στοιχεία, τους υπαλλήλους και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στον αγροδιατροφικό τομέα. Επιπλέον, λαμβάνεται υπόψη η αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων μέτρων ελέγχου όσον αφορά τον μετριασμό των εντοπισθέντων κινδύνων.
– Στάδιο αξιολόγησης κινδύνων εκμετάλλευσης, όπου οι κίνδυνοι που αναλύονται συγκρίνονται με καθιερωμένα κριτήρια κινδύνου και επίπεδα ανοχής. Οι κίνδυνοι ιεραρχούνται με βάση τη σημασία τους και τον αντίκτυπο που δύναται να έχουν στις παραγωγικές διαδικασίες της εκμετάλλευσης. Με το να εντοπίζονται έγκαιρα οι κίνδυνοι που απαιτούν άμεση προσοχή και περαιτέρω αντιμετώπιση, αυτό βοηθά στον προσδιορισμό των απειλών που πρέπει να αντιμετωπιστούν πρώτα και του τρόπου βέλτιστης κατανομής των διαθέσιμων πόρων για τη διαχείριση τους.
2.2 Μαθησιακοί στόχοι
- Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να κατανοήσουν την έννοια και τη μεθοδολογία της εκτίμησης κινδύνου της εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένου του σκοπού, των οφελών και των βασικών βημάτων που εμπλέκονται στον εντοπισμό, την ανάλυση και την αξιολόγηση των κινδύνων που σχετίζονται με τις γεωργικές δραστηριότητες.
- Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να κατανοήσουν την έννοια και τη μεθοδολογία της εκτίμησης κινδύνου της εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένου του σκοπού, των οφελών και των βασικών βημάτων που εμπλέκονται στον εντοπισμό, την ανάλυση και την αξιολόγηση των κινδύνων που σχετίζονται με τις γεωργικές δραστηριότητες.
- Οι αγρότες θα αποκτήσουν δεξιότητες στην ανάλυση και αξιολόγηση των κινδύνων αξιολογώντας την πιθανότητα και τις συνέπειες των εντοπισμένων κινδύνων.
- Οι αγρότες θα μάθουν τεχνικές για την ιεράρχηση των κινδύνων με βάση τη σημασία τους και τον πιθανό αντίκτυπο στους στόχους της εκμετάλλευσης.
2.3 Διαδικασία εκτίμησης κινδύνου εκμετάλλευσης
Η Ενότητα Εκτίμησης Κινδύνου χωρίζεται σε τρία κύρια βήματα:
Αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά βήματα του έργου σας. Ίσως το πιο σημαντικό, διότι εάν δεν εντοπιστούν συγκεκριμένοι κίνδυνοι, τότε όλα τα επόμενα βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσετε δεν θα ισχύουν για αυτόν τον συγκεκριμένο κίνδυνο. Αυτό σαφώς σημαίνει πως ο κίνδυνος παραμένει εκεί, θα παρακάμπτεται και θα περιμένει, και μπορεί να γίνει πραγματικότητα σε μια κρίσιμη στιγμή που ενδεχομένως να μην έχουμε τη δυνατότητα να τον διαχειριστούμε, για τον απλό λόγο ότι δεν τον εντοπίσαμε έγκαιρα.
Από την άλλη, θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι δεν θα είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε, να αναγνωρίσουμε και να προσδιορίσουμε όλους (100%) τους κινδύνους ή όλες τις απειλές που υπάρχουν σε κάθε αγρόκτημα. Αυτό είναι αδύνατο. Είμαστε όλοι άνθρωποι και η προσπάθειά μας περιορίζεται και σε αυτό.
Τι είναι πραγματικά εφαρμόσιμο: εάν εργαζόμαστε συστηματικά και ακολουθούμε μια συγκεκριμένη μεθοδολογική προσέγγιση, τότε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι έχουμε – στις προσωπικές μας δυνατότητες και περιορισμούς – κάνει το καλύτερο δυνατό και πιθανότατα έχουμε εντοπίσει όλους τους πιο μεγάλους, σημαντικούς και κρίσιμους κινδύνους που σχετίζονται με την επιχείρησή μας.
Ένα άλλο σημαντικό σημείο που πρέπει να συζητήσουμε είναι το εξής: τα αποτελέσματα μιας προσπάθειας αναγνώρισης κινδύνου, εάν αυτό επιτευχθεί από έναν εμπειρογνώμονα του πεδίου (αντί για εσάς) μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικά (στον αριθμό των κινδύνων που εντοπίστηκαν). Αυτό μπορεί να είναι αλήθεια, αλλά πρέπει να έχετε κατά νου και να είστε σίγουροι ότι αν ακολουθήσετε την προτεινόμενη προσέγγιση και δώσετε στη δραστηριότητά σας τον απαιτούμενο χρόνο και προσοχή, η εργασία σας δεν θα είναι κατώτερη: στο τέλος θα έχετε σίγουρα εντοπίσει τη συντριπτική πλειοψηφία των κινδύνων που σχετίζονται με την αγροτική σας επιχείρηση.
Ας κάνουμε λοιπόν μια διαδικασία “βήμα προς βήμα” για τον εντοπισμό απειλών:
- Διεξαγωγή προσεκτικής ανασκόπησης των λειτουργιών, των διαδικασιών και των δραστηριοτήτων του αγροκτήματος:
- Αξιολόγηση όλων των πτυχών των δραστηριοτήτων της εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένης της φυτικής παραγωγής, της διαχείρισης του ζωικού κεφαλαίου, της χρήσης γεωργικών μηχανημάτων, των εγκαταστάσεων αποθήκευσης, της μεταφοράς και του χειρισμού χημικών ή επικίνδυνων υλικών κτλ.
- Εξετάστε τα διάφορα στάδια των διαδικασιών της εκμετάλλευσης, όπως η φύτευση, η συγκομιδή, η άρδευση, η διατροφή των ζώων, η διαχείριση αποβλήτων και οι δραστηριότητες συντήρησης.
- Επανεξετάστε την υποδομή, τα κτίρια, τον εξοπλισμό και τα τεχνολογικά συστήματα της εκμετάλλευσης για να εντοπίσετε τυχόν πιθανούς κινδύνους που σχετίζονται με τη χρήση τους.
- Προσδιορίστε πιθανούς κινδύνους, συμβάντα ή περιστάσεις που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τους στόχους της εκμετάλλευσης:
- Προσδιορίστε φυσικούς κινδύνους όπως καιρικές συνθήκες (καταιγίδες, πλημμύρες, ξηρασίες), παράσιτα, ασθένειες ή φυσικές καταστροφές (σεισμοί, πυρκαγιές).
- Προσδιορίστε τους λειτουργικούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων ατυχημάτων, βλαβών μηχανημάτων, διακοπών ρεύματος ή διαταραχών της αλυσίδας εφοδιασμού.
- Λάβετε υπόψη τους κινδύνους αγοράς, όπως οι διακυμάνσεις των τιμών, η ζήτηση της αγοράς ή οι αλλαγές στους κανονισμούς ή τις πολιτικές αποφάσεις και μεταβολές.
- Αξιολογήστε τους περιβαλλοντικούς κινδύνους, όπως η διάβρωση του εδάφους, η ρύπανση των υδάτων ή η μόλυνση από χημικές ουσίες ή απόβλητα.
- Αξιολόγηση των κινδύνων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων στο αγρόκτημά, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης σε επικίνδυνες ουσίες, εργονομικών ζητημάτων ή εργατικών ατυχημάτων.
- Εξετάστε διάφορες κατηγορίες κινδύνων, όπως λειτουργικούς, οικονομικούς, περιβαλλοντικούς κινδύνους και κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια:
- Λειτουργικοί κίνδυνοι: Προσδιορίστε τους κινδύνους που σχετίζονται με τις καθημερινές λειτουργίες, τις διαδικασίες και τις δραστηριότητες της αλυσίδας εφοδιασμού της εκμετάλλευσης.
- Χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι: Αξιολογήστε τους κινδύνους που σχετίζονται με τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένης της αστάθειας της αγοράς, των πιστωτικών κινδύνων ή των μεταβολών στο κόστος εισροών.
- Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι: Αξιολογήστε τους κινδύνους που σχετίζονται με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της ποιότητας του εδάφους και των υδάτων, της βιοποικιλότητας ή της συμμόρφωσης με τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς.
- Κίνδυνοι για την υγεία και την ασφάλεια: Εντοπισμός κινδύνων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων στη γεωργία, των επισκεπτών και του κοινού, συμπεριλαμβανομένων ατυχημάτων, έκθεσης σε επικίνδυνες ουσίες ή μη ασφαλών συνθηκών εργασίας.
Δράσεις Αγροτών
- Ανάπτυξη λίστας κινδύνων / απειλών ανά κατηγορία.;
- Να δημιουργηθεί μητρώο κινδύνων (βλ. PR3)
Μια φόρμα για την τεκμηρίωση των κινδύνων που θα εντοπίσετε. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα έντυπα που παρέχονται στην Σειρά Μαθημάτων FaRMER (PR3) που σας παρέχει ένα παράδειγμα φόρμας σε υπολογιστικό φύλλο. Αυτό ονομάζεται μητρωο κινδύνων (risk register) και χρησιμοποιείται για την τεκμηρίωση και την παρακολούθηση των εντοπισμένων δυνητικών κινδύνων της εκμετάλλευσης, της πιθανότητας τους να συμβούν, των επιπτώσεων και της βαθμολογίας (σοβαρότητας) κάθε ενός από αυτούς, καθώς και των δράσεων που προτείνονται και επιλέγονται για την αντιμετώπιση (ελαχιστοποίηση/μετριασμό) τους. Για αυτό το μέρος της προσπάθειας θα χρειαστείτε μόνο τις έξι στήλες του προτύπου: - Στήλη 1 (Αναγνωριστικό απειλής) θα είναι απλώς ένας σειριακός αριθμός.
- Στήλη 2 (Ημερομηνία αναγνώρισης) θα είναι η ημερομηνία καταγραφής μιας συγκεκριμένης απειλής.
- Στήλη 3 (Κατοχυρώθηκε από) θα είναι το πρόσωπο που ταυτοποιήθηκε και καταγράφηκε η απειλή.
- Η στήλη 4 (Κατηγορία κινδύνου) θα είναι η κατηγορία της απειλής σύμφωνα με τον κατάλογο κινδύνου (PR3 – My Farmer Toolkit).
- Στήλη 5 (Απειλή) θα είναι η περιγραφή της απειλής (π.χ. πυρκαγιά).
- Στήλη 6 (Συνέπεια) θα είναι οι πιθανές συνέπειες που μπορεί να προκαλέσει η απειλή
Αφού ολοκληρώσετε το προηγούμενο βήμα, θα πρέπει να έχετε στη διάθεσή σας ένα μητρωο κινδύνων με τον μεγάλο αριθμό κινδύνων που έχουν συλλεχθεί. Συνήθως, αυτοί οι κίνδυνοι μπορεί να εκτείνονται σε πολλές σελίδες του εγγράφου. Τώρα, αν τα κοιτάξετε μέσα από τα μάτια ενός αγρότη, έχετε μια σαφή ιδέα αυτής της ακατέργαστης λίστας κινδύνων, απλά τεκμηριωμένη χωρίς κάτι που να τους διακρίνει σε σχέση με τις ανησυχίες και τις απαιτήσεις της εκμετάλλευσης.
Εφαρμόζοντας κάποια κοινή λογική, φαίνεται σημαντικό να βρείτε έναν τρόπο να ιεραρχήσετε τους κινδύνους σας, ώστε να είστε σε θέση να αρχίσετε να εργάζεστε στους πιο σημαντικούς χωρίς να χάνετε χρόνο, χρήματα και πόρους σε άλλους, μικρότερης σημασίας. Για να γίνει αυτό (ιεράρχηση), απαιτείται ο υπολογισμός και η αξιολόγηση δύο παραγόντων για κάθε έναν από τους κινδύνους: Η πιθανότητα και ο αντίκτυπός του (συνέπειες).
- Η πιθανότητα εμφάνισης ενός κινδύνου σχετίζεται άμεσα με την πιθανότητα ενός κινδύνου που συμβαίνει. Στόχος μας είναι να ιεραρχήσουμε τους κινδύνους μας, παρά να δημιουργήσουμε μια επιστημονική έκθεση. Δεν μπορούμε να έχουμε πρόσβαση σε στατιστικά δεδομένα για να διασφαλίσουμε 100% ορθότητα των υπολογισμών μας, ούτε να κάνουμε πολύπλοκους υπολογισμούς για να καταλήξουμε σε μια πιθανότητα. Για τους σκοπούς της εργασίας μας, είναι επαρκές – και ισχύει σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις – να χρησιμοποιούμε την κοινή λογική μας και την κατανόησή μας για το επιχειρηματικό περιβάλλον μαζί με την απλή προσέγγιση που παρουσιάζεται παρακάτω. Ως μέρος μιας τυπικής ιεράρχησης κινδύνου, αρκεί να ορίσετε και να χρησιμοποιήσετε μια κλίμακα πιθανότητας χρησιμοποιώντας μια κλίμακα 3, 4 ή 5 βημάτων (ή περισσότερα).
- – Ο αντίκτυπος αναφέρεται στις εκτιμώμενες συνέπειες που μπορεί να έχει ένας κίνδυνος για την εκμετάλλευση, εάν και όταν συμβεί (βλ. PR3 – My Farmer Toolkit).
Συνολικός Κίνδυνος (ή Αξιολόγηση Κινδύνου), ποσοτικοποιούμε έναν Κίνδυνο παράγοντας μια τιμή που παρέχει μια εικόνα του «μεγέθους» του Κινδύνου όσον αφορά την Πιθανότητα ΚΑΙ τον Αντίκτυπο και σε σχέση με το μέγεθος αυτών των τιμών. Αυτό γίνεται πολλαπλασιάζοντας τη βαθμολογία πιθανότητας με τη βαθμολογία αντίκτυπου Αξιολόγηση κινδύνου = Πιθανότητα (πιθανότητα) x Αντίκτυπος (συνέπειες).
Ας δούμε τα βήματα που θα πρέπει να έχουμε ακολουθήσει για να αναλύσουμε τους κινδύνους που έχουμε επιτυχώς εντοπίσει:
- Αξιολογήσαμε την πιθανότητα εμφάνισης κάθε αναγνωρισμένου κινδύνου και τις πιθανές συνέπειες εάν συμβεί:
- Αξιολογήσαμε την πιθανότητα ή τη συχνότητα εμφάνισης κάθε συμβάντος κινδύνου με βάση ιστορικά δεδομένα, ειδικές γνώσεις ή στατιστικά στοιχεία του κλάδου.
- Εξετάσαμε παράγοντες που θα μπορούσαν να αυξήσουν ή να μειώσουν την πιθανότητα κάθε κινδύνου, όπως οι κλιματικές συνθήκες, η συντήρηση του εξοπλισμού, τα προγράμματα κατάρτισης ή οι στρατηγικές διαχείρισης παρασίτων.
- Αναλύσαμε τις πιθανές συνέπειες κάθε συμβάντος κινδύνου, λαμβάνοντας υπόψη τον αντίκτυπο στις γεωργικές δραστηριότητες, την οικονομική απόδοση, την ανθρώπινη υγεία, την ασφάλεια και το περιβάλλον.
- Αξιολογήσαμε τη σοβαρότητα και τον αντίκτυπο των κινδύνων στις λειτουργίες, τα περιουσιακά στοιχεία, τους υπαλλήλους και τα ενδιαφερόμενα μέρη της εκμετάλλευσης:
- Αξιολογήσαμε τη σοβαρότητα κάθε κινδύνου εξετάζοντας την πιθανή απώλεια ή βλάβη που θα μπορούσε να προκαλέσει στα περιουσιακά στοιχεία, τις παραγωγικές δυνατότητες, τη φήμη ή την οικονομική κατάσταση της εκμετάλλευσης.
- Αξιολογήσαμε τον αντίκτυπο κάθε κινδύνου στους εργαζόμενους στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, τα ενδιαφερόμενα μέρη, τις γειτονικές κοινότητες και το περιβάλλον.
- Εξετάσαμε τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες των γεγονότων κινδύνου, συμπεριλαμβανομένου του κόστους ανάκτησης, της διακοπής της επιχειρηματικής δραστηριότητας, των νομικών ευθυνών ή της ζημίας στην εικόνα του εμπορικού σήματος της εκμετάλλευσης.
- Εξέταση της αποτελεσματικότητας των υφιστάμενων μέτρων ελέγχου όσον αφορά τον μετριασμό των εντοπισμένων κινδύνων:
- Επανεξετάσαμε τα τρέχοντα μέτρα ελέγχου κινδύνου της εκμετάλλευσης, όπως πρωτόκολλα ασφαλείας, τυποποιημένες διαδικασίες λειτουργίας, χρονοδιαγράμματα συντήρησης ή προγράμματα κατάρτισης.
- Αξιολογήσαμε την αποτελεσματικότητα αυτών των μέτρων στη μείωση της πιθανότητας ή των επιπτώσεων των εντοπισμένων κινδύνων.
- Εντοπίσαμε τυχόν κενά ή αδυναμιών στα υφιστάμενα μέτρα ελέγχου και εξέτασή τους κατά τη φάση αξιολόγησης της επικινδυνότητας.
Δράσεις Αγροτών
- Δημιουργία πίνακα εκτίμησης πιθανότητας που ορίζει και χρησιμοποιεί μια κλίμακα πιθανοτήτων.
- Δημιουργήστε έναν πίνακα εκτίμησης επιπτώσεων που ορίζει και χρησιμοποιεί μια κλίμακα επιπτώσεων χρησιμοποιώντας κλίμακα 3, 4 ή 5 βημάτων (ή περισσότερα). Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε είτε τους αριθμούς είτε / και τις περιγραφές για να ονομάσουμε τα διάφορα βήματα της κλίμακας.
Αξιολογήστε τους εντοπισθέντες κινδύνους σας – επιστρέψτε στο μητρώο κινδύνων σας και τεκμηριώστε την πιθανότητα και τον αντίκτυπο για καθέναν από τους εντοπισμένες κινδύνους. Ποσοτικοποιούμε έναν Κίνδυνο παράγοντας μια τιμή που παρέχει μια εικόνα του «μεγέθους» του Κινδύνου όσον αφορά την Πιθανότητα ΚΑΙ τον Αντίκτυπο και σε σχέση με το μέγεθος αυτών των τιμών.
Αυτό γίνεται πολλαπλασιάζοντας τη βαθμολογία πιθανότητας με τη βαθμολογία αντίκτυπου:
Αξιολόγηση κινδύνου = Πιθανότητα (πιθανότητα) x Αντίκτυπος (συνέπειες)
Αφού ολοκληρώσετε το προηγούμενο βήμα, θα πρέπει να έχετε στη διάθεσή σας ένα μητρωο κινδύνων με τον μεγάλο αριθμό κινδύνων που έχουν συλλεχθεί. Συνήθως, αυτοί οι κίνδυνοι μπορεί να εκτείνονται σε πολλές σελίδες του εγγράφου. Τώρα, αν τα κοιτάξετε μέσα από τα μάτια ενός αγρότη, έχετε μια σαφή ιδέα αυτής της ακατέργαστης λίστας κινδύνων, απλά τεκμηριωμένη χωρίς κάτι που να τους διακρίνει σε σχέση με τις ανησυχίες και τις απαιτήσεις της εκμετάλλευσης.
Εφαρμόζοντας κάποια κοινή λογική, φαίνεται σημαντικό να βρείτε έναν τρόπο να ιεραρχήσετε τους κινδύνους σας, ώστε να είστε σε θέση να αρχίσετε να εργάζεστε στους πιο σημαντικούς χωρίς να χάνετε χρόνο, χρήματα και πόρους σε άλλους, μικρότερης σημασίας. Για να γίνει αυτό (ιεράρχηση), απαιτείται ο υπολογισμός και η αξιολόγηση δύο παραγόντων για κάθε έναν από τους κινδύνους: Η πιθανότητα και ο αντίκτυπός του (συνέπειες).
- Η πιθανότητα εμφάνισης ενός κινδύνου σχετίζεται άμεσα με την πιθανότητα ενός κινδύνου που συμβαίνει. Στόχος μας είναι να ιεραρχήσουμε τους κινδύνους μας, παρά να δημιουργήσουμε μια επιστημονική έκθεση. Δεν μπορούμε να έχουμε πρόσβαση σε στατιστικά δεδομένα για να διασφαλίσουμε 100% ορθότητα των υπολογισμών μας, ούτε να κάνουμε πολύπλοκους υπολογισμούς για να καταλήξουμε σε μια πιθανότητα. Για τους σκοπούς της εργασίας μας, είναι επαρκές – και ισχύει σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις – να χρησιμοποιούμε την κοινή λογική μας και την κατανόησή μας για το επιχειρηματικό περιβάλλον μαζί με την απλή προσέγγιση που παρουσιάζεται παρακάτω. Ως μέρος μιας τυπικής ιεράρχησης κινδύνου, αρκεί να ορίσετε και να χρησιμοποιήσετε μια κλίμακα πιθανότητας χρησιμοποιώντας μια κλίμακα 3, 4 ή 5 βημάτων (ή περισσότερα).
- – Ο αντίκτυπος αναφέρεται στις εκτιμώμενες συνέπειες που μπορεί να έχει ένας κίνδυνος για την εκμετάλλευση, εάν και όταν συμβεί (βλ. PR3 – My Farmer Toolkit).
Συνολικός Κίνδυνος (ή Αξιολόγηση Κινδύνου), ποσοτικοποιούμε έναν Κίνδυνο παράγοντας μια τιμή που παρέχει μια εικόνα του «μεγέθους» του Κινδύνου όσον αφορά την Πιθανότητα ΚΑΙ τον Αντίκτυπο και σε σχέση με το μέγεθος αυτών των τιμών. Αυτό γίνεται πολλαπλασιάζοντας τη βαθμολογία πιθανότητας με τη βαθμολογία αντίκτυπου Αξιολόγηση κινδύνου = Πιθανότητα (πιθανότητα) x Αντίκτυπος (συνέπειες).
Ας δούμε τα βήματα που θα πρέπει να έχουμε ακολουθήσει για να αναλύσουμε τους κινδύνους που έχουμε επιτυχώς εντοπίσει:
- Αξιολογήσαμε την πιθανότητα εμφάνισης κάθε αναγνωρισμένου κινδύνου και τις πιθανές συνέπειες εάν συμβεί:
- Αξιολογήσαμε την πιθανότητα ή τη συχνότητα εμφάνισης κάθε συμβάντος κινδύνου με βάση ιστορικά δεδομένα, ειδικές γνώσεις ή στατιστικά στοιχεία του κλάδου.
- Εξετάσαμε παράγοντες που θα μπορούσαν να αυξήσουν ή να μειώσουν την πιθανότητα κάθε κινδύνου, όπως οι κλιματικές συνθήκες, η συντήρηση του εξοπλισμού, τα προγράμματα κατάρτισης ή οι στρατηγικές διαχείρισης παρασίτων.
- Αναλύσαμε τις πιθανές συνέπειες κάθε συμβάντος κινδύνου, λαμβάνοντας υπόψη τον αντίκτυπο στις γεωργικές δραστηριότητες, την οικονομική απόδοση, την ανθρώπινη υγεία, την ασφάλεια και το περιβάλλον.
- Αξιολογήσαμε τη σοβαρότητα και τον αντίκτυπο των κινδύνων στις λειτουργίες, τα περιουσιακά στοιχεία, τους υπαλλήλους και τα ενδιαφερόμενα μέρη της εκμετάλλευσης:
- Αξιολογήσαμε τη σοβαρότητα κάθε κινδύνου εξετάζοντας την πιθανή απώλεια ή βλάβη που θα μπορούσε να προκαλέσει στα περιουσιακά στοιχεία, τις παραγωγικές δυνατότητες, τη φήμη ή την οικονομική κατάσταση της εκμετάλλευσης.
- Αξιολογήσαμε τον αντίκτυπο κάθε κινδύνου στους εργαζόμενους στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, τα ενδιαφερόμενα μέρη, τις γειτονικές κοινότητες και το περιβάλλον.
- Εξετάσαμε τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες των γεγονότων κινδύνου, συμπεριλαμβανομένου του κόστους ανάκτησης, της διακοπής της επιχειρηματικής δραστηριότητας, των νομικών ευθυνών ή της ζημίας στην εικόνα του εμπορικού σήματος της εκμετάλλευσης.
- Εξέταση της αποτελεσματικότητας των υφιστάμενων μέτρων ελέγχου όσον αφορά τον μετριασμό των εντοπισμένων κινδύνων:
- Επανεξετάσαμε τα τρέχοντα μέτρα ελέγχου κινδύνου της εκμετάλλευσης, όπως πρωτόκολλα ασφαλείας, τυποποιημένες διαδικασίες λειτουργίας, χρονοδιαγράμματα συντήρησης ή προγράμματα κατάρτισης.
- Αξιολογήσαμε την αποτελεσματικότητα αυτών των μέτρων στη μείωση της πιθανότητας ή των επιπτώσεων των εντοπισμένων κινδύνων.
- Εντοπίσαμε τυχόν κενά ή αδυναμιών στα υφιστάμενα μέτρα ελέγχου και εξέτασή τους κατά τη φάση αξιολόγησης της επικινδυνότητας.
Δράσεις Αγροτών
- Δημιουργία πίνακα εκτίμησης πιθανότητας που ορίζει και χρησιμοποιεί μια κλίμακα πιθανοτήτων.
- Δημιουργήστε έναν πίνακα εκτίμησης επιπτώσεων που ορίζει και χρησιμοποιεί μια κλίμακα επιπτώσεων χρησιμοποιώντας κλίμακα 3, 4 ή 5 βημάτων (ή περισσότερα). Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε είτε τους αριθμούς είτε / και τις περιγραφές για να ονομάσουμε τα διάφορα βήματα της κλίμακας.
Αξιολογήστε τους εντοπισθέντες κινδύνους σας – επιστρέψτε στο μητρώο κινδύνων σας και τεκμηριώστε την πιθανότητα και τον αντίκτυπο για καθέναν από τους εντοπισμένες κινδύνους. Ποσοτικοποιούμε έναν Κίνδυνο παράγοντας μια τιμή που παρέχει μια εικόνα του «μεγέθους» του Κινδύνου όσον αφορά την Πιθανότητα ΚΑΙ τον Αντίκτυπο και σε σχέση με το μέγεθος αυτών των τιμών.
Αυτό γίνεται πολλαπλασιάζοντας τη βαθμολογία πιθανότητας με τη βαθμολογία αντίκτυπου:
Αξιολόγηση κινδύνου = Πιθανότητα (πιθανότητα) x Αντίκτυπος (συνέπειες)
2.4 Σενάριο – Εκτίμηση κινδύνου
Το ταξίδι εκτίμησης κινδύνου του Γιώργου
Μια φορά κι έναν καιρό, στην ύπαιθρο, ζούσε ένας αγρότης ονόματι Γιώργος. Ο Γιώργος ήταν παθιασμένος με το αγρόκτημά του και πάντα αναζητούσε τρόπους για να βελτιώσει τις πρακτικές του. Μια μέρα, ο Γιώργος έπεσε πάνω στη μεθοδολογία ανθεκτικότητας των αγροτών που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ KA220, η οποία υποσχέθηκε να ενισχύσει την ανθεκτικότητα της φάρμας του. Ενθουσιασμένος από την ευκαιρία, ο Γιώργος αποφάσισε να υιοθετήσει τη μεθοδολογία και ξεκίνησε ένα ταξίδι για να την εφαρμόσει.
Ως πρώτο βήμα, ο Γιώργος έπρεπε να διεξαγάγει διεξοδική εκτίμηση κινδύνου. Γνώριζε ότι η κατανόηση και ο μετριασμός των κινδύνων ήταν ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία του αγροκτήματός του. Η μεθοδολογία παρείχε καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο εντοπισμού, ανάλυσης, ποσοτικοποίησης και αξιολόγησης των κινδύνων, βοηθώντας τον Γιώργο να λαμβάνει τεκμηριωμένες αποφάσεις. Ο Γιώργος κάθισε με την ομάδα του για να εντοπίσει τους σημαντικότερους κινδύνους που αντιμετωπίζει το αγρόκτημά του. Μετά από προσεκτική εξέταση, εντόπισαν τρεις κύριους κινδύνους: πυρκαγιά, χαλαζόπτωση και ασθένειες των καλλιεργειών. Αυτοί οι κίνδυνοι είχαν τη δυνατότητα να διαταράξουν τις επιχειρήσεις του Τζορτζ, να βλάψουν τις καλλιέργειές του και να επηρεάσουν τα μέσα διαβίωσής του. Οι κίνδυνοι αυτοί έχουν καταγραφεί σε πίνακα (βλ. παρακάτω).
Για να αναλύσει τους κινδύνους, ο Γιώργος άρχισε να ερευνά λεπτομερώς τον καθένα. Μελέτησε ιστορικά δεδομένα, συμβουλεύτηκε τοπικούς εμπειρογνώμονες και έφτασε ακόμη και σε γειτονικούς αγρότες που είχαν βιώσει παρόμοιες προκλήσεις. Συγκεντρώνοντας όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες, ο George στόχευε να κατανοήσει την πιθανότητα και τον πιθανό αντίκτυπο αυτών των κινδύνων στο αγρόκτημά του.
Στη συνέχεια, ο Γιώργος προσπάθησε να ποσοτικοποιήσει τους κινδύνους. Ανέπτυξε ένα σύστημα μέτρησης και απόδοσης τιμών σε διαφορετικούς παράγοντες κινδύνου. Για τις πυρκαγιές, εξέτασε την εγγύτητα του αγροκτήματός του σε δασικές περιοχές, τα επικρατούντα μοτίβα ανέμου και τη διαθεσιμότητα αντιπυρικών ζωνών.
Ο κίνδυνος χαλαζόπτωσης αξιολογήθηκε με βάση τα ιστορικά καιρικά πρότυπα, την ευαισθησία των καλλιεργειών και τις πιθανές ζημιές που προκαλεί. Κατά την αξιολόγηση των ασθενειών των καλλιεργειών, ο Γιώργος μελέτησε παράγοντες όπως η αμειψισπορά, ο επιπολασμός των παρασίτων και η αποτελεσματικότητα των διαθέσιμων θεραπειών.
Με τους κινδύνους να αναλύονται και να ποσοτικοποιούνται, ο Γιώργος προχώρησε στην αξιολόγησή τους. Συνέκρινε τους κινδύνους με προκαθορισμένα κριτήρια, όπως οι πιθανές οικονομικές απώλειες, ο αντίκτυπος στην παραγωγή και η συνολική ανθεκτικότητα της εκμετάλλευσης. Ο Γιώργος ενέπλεξε την ομάδα του σε αυτή τη διαδικασία αξιολόγησης, καθώς η συλλογική εμπειρογνωμοσύνη και οι διαφορετικές προοπτικές πρόσθεσαν αξία στις αξιολογήσεις.
Έχοντας ολοκληρώσει το βήμα της εκτίμησης κινδύνου, ο Γιώργος είχε πλέον μια ολοκληρωμένη κατανόηση των πιθανών απειλών που αντιμετώπιζε το αγρόκτημά του. Οπλισμένος με αυτή τη γνώση, ήταν έτοιμος να αναπτύξει στρατηγικές για τον μετριασμό αυτών των κινδύνων και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του αγροκτήματός του. Η μεθοδολογία ανθεκτικότητας των αγροτών θα συνεχίσει να καθοδηγεί τον Γιώργο καθ ‘όλη τη διάρκεια του ταξιδιού του, βοηθώντας τον στην εφαρμογή μέτρων που θα προστατεύσουν την εκμετάλλευσή του από τις προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά.
2.5 Ερωτήσεις κατανόησης
2.6 Περίληψη και βασικά συμπεράσματα
Περίληψη
Η εκτίμηση κινδύνου εκμετάλλευσης είναι μια συστηματική διαδικασία εντοπισμού, ανάλυσης και αξιολόγησης πιθανών κινδύνων που σχετίζονται με τις γεωργικές δραστηριότητες. Περιλαμβάνει την επανεξέταση διαφόρων πτυχών των γεωργικών δραστηριοτήτων, την κατηγοριοποίηση των κινδύνων σε διαφορετικούς τύπους και την αξιολόγηση της πιθανότητας και των συνεπειών τους. Στη συνέχεια, οι εντοπιζόμενοι κίνδυνοι ιεραρχούνται με βάση τη σημασία τους και τον πιθανό αντίκτυπο στους στόχους της εκμετάλλευσης. Η διαδικασία βοηθά τους αγρότες να ελαχιστοποιήσουν τις αρνητικές επιπτώσεις και να βελτιστοποιήσουν την απόδοση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων κατανέμοντας αποτελεσματικά τους πόρους για τη διαχείριση κινδύνων.
Βασικές γνώσεις - Κλειδιά
3.1 Εισαγωγή
Η αντιμετώπιση των κινδύνων έχει μεγάλη σημασία στη γεωργία για πολλούς λόγους. Μολονότι ο μετριασμός των γεωργικών κινδύνων δεν βελτιώνει πάντοτε την καλή διαβίωση των γεωργών, η παραμέληση της διαχείρισης τέτοιων κινδύνων μπορεί να έχει άμεσες συνέπειες στα εισοδήματα των γεωργών και στη σταθερότητα της αγοράς και θα μπορούσε ακόμη και να απειλήσει την επισιτιστική ασφάλεια της χώρας. Αυτό το τελευταίο σημείο είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για τις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και για τα πλέον μειονεκτούντα άτομα στην ΕΕ, όπου μια προσωρινή έλλειψη κάποιον προϊόντων θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανησυχητική αύξηση των τιμών.
Με την υιοθέτηση αποτελεσματικών στρατηγικών αντιμετώπισης κινδύνων, οι γεωργοί μπορούν να εντοπίσουν προληπτικά πιθανούς κινδύνους και να εφαρμόσουν κατάλληλα μέτρα για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεών τους. Αυτό περιλαμβάνει τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών, την εφαρμογή βιώσιμων γεωργικών πρακτικών, την επένδυση σε “ανθεκτικές” στην κλιματική αλλαγή τεχνολογίες και τη δημιουργία ισχυρών “δικτύων ασφαλείας”. Τα μέτρα αυτά συμβάλλουν στη διασφάλιση των μέσων διαβίωσης των γεωργών και στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα της γεωργίας.
Επομένως, η αντιμετώπιση των κινδύνων στο γεωργικό τομέα είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της οικονομικής σταθερότητας των γεωργών, τη διασφάλιση της σταθερότητας της αγοράς και τη διασφάλιση της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας. Αναγνωρίζοντας τη σημασία του και λαμβάνοντας προληπτικά μέτρα για τη διαχείριση των κινδύνων, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα πιο βιώσιμο και ανθεκτικό γεωργικό τοπίο, προς όφελος των αγροτών, των καταναλωτών και των κοινοτήτων.
3.2 Μαθησιακοί στόχοι
- Ο αγρότης θα μάθει τη διαδικασία της Αντιμετώπισης Κινδύνων και πώς μπορεί να φτιάξει το δικό του σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνου.
- Οι γεωργοί θα κατανοήσουν πώς να αξιολογούν την πιθανότητα κινδύνων και ποια μέτρα πρέπει να χρησιμοποιούν για τον μετριασμό τους.
- Βοηθήστε να διερευνήσετε όλες τις δυνατότητες που έχει ένας αγρότης στην αντιμετώπιση κινδύνου
- Οι αγρότες θα κατανοήσουν διάφορες στρατηγικές αντιμετώπισης κινδύνου.
- Οι αγρότες θα μάθουν για τα μέτρα ελέγχου κινδύνου στην αντιμετώπιση κινδύνου.
3.3 Καθορίστε τη διαδικασία πλαισίου
Η Θεραπεία Κινδύνου χωρίζεται σε πέντε βήματα:
- Η αναγνώριση πιθανών κινδύνων στη γεωργία αποτελεί θεμελιώδη πτυχή της διασφάλισης της ασφάλειας και της ελαχιστοποίησης των ζημιών. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να εντοπίσετε αυτούς τους κινδύνους, καθένας από τους οποίους χρησιμεύει ως κρίσιμο μέρος για να βεβαιωθείτε ότι είστε ασφαλείς και οι άνθρωποι γύρω σας. Δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε 100% σίγουροι πότε θα συμβεί ένας κίνδυνος, αλλά μπορούμε να λάβουμε μέτρα προετοιμασίας εάν πρόκειται για αυτό. Τα βήματα αναγνώρισης κινδύνου είναι:
- Αναφορά κινδύνου ανά εργατικό δυναμικό: Μία από τις κύριες πηγές για τον εντοπισμό κινδύνων στη γεωργία είναι το εργατικό δυναμικό σας. Ενθαρρύνετε την ομάδα σας να αναφέρει τυχόν κινδύνους που αντιμετωπίζει κατά τη διάρκεια της εργασίας της. Αυτές οι αναφορές μπορεί να περιλαμβάνουν οτιδήποτε, από δυσλειτουργικό εξοπλισμό έως μη-ασφαλείς συνθήκες εργασίας. Καλλιεργώντας μια κουλτούρα ‘αναφοράς’, δίνετε τη δυνατότητα στο εργατικό δυναμικό να συμμετέχει ενεργά στον εντοπισμό και τον μετριασμό των κινδύνων.
- Επιθεωρήσεις στο χώρο εργασίας: Οι τακτικές επιθεωρήσεις στο χώρο εργασίας είναι απαραίτητες για τον εντοπισμό πιθανών ζητημάτων. Οι επιθεωρήσεις αυτές συνεπάγονται συστηματική εξέταση του συνόλου της γεωργικής δραστηριότητας. Οι επιθεωρητές αναζητούν σημάδια φθοράς σε μηχανήματα, παραβιασμένες υποδομές και τυχόν μη ασφαλείς πρακτικές. Τα ευρήματα από αυτές τις επιθεωρήσεις παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες σε τομείς που χρειάζονται προσοχή και βελτίωση.
- Διερεύνηση περιστατικών: Στην ατυχή περίπτωση ενός περιστατικού, όπου πρόκειται για τραυματισμό ή υλικές ζημιές, η διεξαγωγή ενδελεχούς έρευνας είναι ζωτικής σημασίας. Η κατανόηση των βαθύτερων αιτίων των ατυχημάτων βοηθά στον εντοπισμό των συστημικών κινδύνων. Μαθαίνοντας από προηγούμενα περιστατικά, μπορείτε να λάβετε προληπτικά μέτρα για να μειώσετε την πιθανότητα παρόμοιων περιστατικών στο μέλλον..
- Επαγρύπνηση παρατήρησης: Η αναγνώριση κινδύνου δεν περιορίζεται σε επίσημες διαδικασίες. Συχνά, απλά περπατώντας γύρω από τη γεωργική σας επιχείρηση μπορεί να αποκαλύψει πιθανές απειλές. Εκπαιδεύστε τον εαυτό σας και την ομάδα σας να είστε προσεκτικοί ενώ βρίσκεστε στις εγκαταστάσεις. Ενθαρρύνετέ τα να παρατηρούν και να αναφέρουν οτιδήποτε θα μπορούσε ενδεχομένως να βλάψει κάποιον ή να προκαλέσει ζημιά.
- Όσον αφορά τον εντοπισμό κινδύνων, είναι σημαντικό να κατηγοριοποιούνται οι κίνδυνοι με βάση τη σοβαρότητα και την αμεσότητά τους:
- Άμεση δράση: Εάν ένας κίνδυνος μπορεί να διορθωθεί στο άθλημα και δημιουργεί άμεσο κίνδυνο, λάβετε άμεσα μέτρα για την αντιμετώπισή του. Για παράδειγμα, εάν ανακαλύψετε έναν σπασμένο φράχτη που θα μπορούσε να επιτρέψει στα ζώα να ξεφύγουν, επισκευάστε τον αμέσως.
- Απαιτείται αναφορά: Δεν μπορούν να διορθωθούν αμέσως όλοι οι κίνδυνοι, αλλά εξακολουθούν να χρειάζονται προσοχή. Εάν αντιμετωπίσετε έναν κίνδυνο που δεν μπορεί να επιλυθεί αμέσως ή εάν έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει πιο σημαντική βλάβη εάν δεν αντιμετωπιστεί, αναφέρετέ τον αμέσως. Αυτό διασφαλίζει ότι τα ζητήματα τεκμηριώνονται και προγραμματίζονται για επίλυση, μειώνοντας τις πιθανότητες ατυχημάτων ή ζημιών στο μέλλον.
Ενέργειες αγροτών: Στη γεωργία, είναι σημαντικό να διατηρείτε τα πράγματα ασφαλή και να αποτρέπετε προβλήματα. Μπορείτε να το κάνετε αυτό ακούγοντας την ομάδα σας και ενθαρρύνοντάς την να αναφέρει τυχόν προβλήματα που βλέπει, όπως σπασμένο εξοπλισμό ή μη ασφαλείς συνθήκες. Ελέγχετε τακτικά το αγρόκτημά σας για να ελέγχετε για φθορά των μηχανημάτων και άλλους πιθανούς κινδύνους. Όταν συμβαίνουν ατυχήματα, διερευνήστε τα για να καταλάβετε γιατί συνέβησαν και πώς να τα αποτρέψετε στο μέλλον. Επιπλέον, να είστε πάντα σε εγρήγορση και να ενθαρρύνετε την ομάδα σας να αναφέρει οτιδήποτε θα μπορούσε να είναι επιβλαβές. Όταν εντοπίσετε κάποιο πρόβλημα, διορθώστε το αμέσως εάν είναι πολύ επικίνδυνο ή αναφέρετέ το για μελλοντική προσοχή εάν δεν μπορεί να διορθωθεί αμέσως. Αυτό εξασφαλίζει την ασφάλεια του αγροκτήματός σας και όλων σε αυτό.
Μετά τον εντοπισμό κινδύνου, πρέπει να κάνουμε μια εκτίμηση κινδύνου. Η ικανότητα πρόβλεψης και μετριασμού πιθανών κινδύνων είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της ασφάλειας όχι μόνο εσάς αλλά και της ευρύτερης κοινότητας. Η αξιολόγηση των κινδύνων είναι μια σφαιρική προσέγγιση που συνδυάζει εμπειρία, κριτική σκέψη και δομημένη μεθοδολογία. Στο επίκεντρο της διαδικασίας βρίσκεται η ικανότητα λήψης τεκμηριωμένων αποφάσεων σχετικά με την πιθανότητα πρόκλησης βλάβης από έναν κίνδυνο και τη σοβαρότητα των συνεπειών σε περίπτωση εκδήλωσης τέτοιας βλάβης:
- Προσδιορίστε την πιθανότητα: Αξιολογήστε την πιθανότητα εμφάνισης κάθε αναγνωρισμένου κινδύνου. Χρησιμοποιήστε ιστορικά δεδομένα, ειδικές γνώσεις και επιστημονικές πληροφορίες για να εκτιμήσετε την πιθανότητα κάθε γεγονότος. Κατηγοριοποιήστε την πιθανότητα σε επίπεδα όπως χαμηλή, μέτρια ή υψηλή.
- Αξιολογήστε τις συνέπειες: Αναλύστε τις πιθανές συνέπειες κάθε κινδύνου. Εξετάστε τις επιπτώσεις στις καλλιέργειες, το ζωικό κεφάλαιο, τις υποδομές, το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία και ασφάλεια. Κατηγοριοποιήστε την πιθανότητα σε επίπεδα όπως χαμηλή, μέτρια ή υψηλή.
- Χρησιμοποιήστε έναν πίνακα κινδύνου: Χρησιμοποιήστε ένα Μητρώο Κινδύνων (Risk Register, βλ. προηγούμενη ενότητα). Ο πίνακας βοηθά στον συνδυασμό των εκτιμήσεων πιθανότητας και συνεπειών για τον προσδιορισμό του συνολικού επιπέδου κινδύνου. Το άθροισμα της πιθανότητας και των συνεπειών στον πίνακα δείχνει το επίπεδο κινδύνου. Κατηγοριοποιήστε την πιθανότητα σε επίπεδα όπως χαμηλή, μέτρια ή υψηλή.
- Ιεράρχηση κινδύνων: Με βάση τα αποτελέσματα του μητρώου κινδύνων, ιεραρχήστε όσους εντοπίστηκαν επιτυχώς. Εστίαση θα πρέπει να γίνει σε περιοχές υψηλού και μεσαίου κινδύνου, καθώς απαιτούν πιο άμεση προσοχή και προσπάθειες μετριασμού.
Ενέργειες αγροτών: Για να κάνετε το αγρόκτημα σας ασφαλέστερο, θα πρέπει πρώτα να υπολογίσετε πόσο πιθανό είναι να συμβούν διαφορετικά προβλήματα και πόσο άσχημα θα μπορούσαν να είναι. Αυτό σημαίνει να μαντέψετε τις πιθανότητες κάθε προβλήματος χρησιμοποιώντας ιστορικά δεδομένα, ειδικές και επιστημονικές γνώσεις και, στη συνέχεια, να αποφασίσετε αν π.χ. δεν είναι πιθανό, σχετικά πιθανό ή πολύ πιθανό να συμβεί. Στη συνέχεια, σκεφτείτε τι μπορεί να πάει στραβά εάν συμβεί κάθε πρόβλημα, όπως πώς θα μπορούσε να βλάψει τις καλλιέργειες, τα ζώα, το αγρόκτημα, το περιβάλλον ή την υγεία και την ασφάλεια των ανθρώπων που εργάζονται σε αυτό. Τέλος, χρησιμοποιήστε ένα μητρώο κινδύνων για να συνδυάσετε αυτές τις εκτιμήσεις και να καταλάβετε πόσο επικίνδυνο είναι κάθε πρόβλημα συνολικά. Επικεντρωθείτε πρώτα στην επίλυση των ζητημάτων υψηλού και μεσαίου κινδύνου, καθώς χρειάζονται περισσότερη προσοχή και γρήγορες διορθώσεις.
Ο μετριασμός και ο έλεγχος του κινδύνου αναφέρονται στις στρατηγικές και τις ενέργειες που αναλαμβάνονται για τη μείωση ή τη διαχείριση των αρνητικών επιπτώσεων ή των πιθανών κινδύνων και αβεβαιοτήτων που μπορούν να σας επηρεάσουν. Αυτές οι στρατηγικές είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας, της κερδοφορίας και της ανθεκτικότητας της εκμετάλλευσής σας. Πρέπει να αντιμετωπίζονται αναλόγως:
- Μετριασμός του κινδύνου:
- Διαφοροποίηση καλλιεργειών ή ζωικού κεφαλαίου: Η φύτευση ποικιλίας καλλιεργειών ή η εκτροφή πολλαπλών τύπων ζώων μπορεί να σας βοηθήσει να μετριάσετε τον κίνδυνο με το να κάνετε “ποικίλες” τις δραστηριότητές σας. Εάν μια καλλιέργεια ή ένα ζώο επηρεάζεται έντονα από ένα συγκεκριμένο παράσιτο, ασθένεια ή καιρικές συνθήκες, άλλα είδη μπορεί να μην επηρεάζονται από αυτά.
- Αμειψισπορά: Η εναλλαγή καλλιεργειών σε διαφορετικές εποχές μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της υγείας του εδάφους, στη μείωση της συσσώρευσης εχθρών και ασθενειών και στον μετριασμό του κινδύνου χαμηλών αποδόσεων λόγω υποβάθμισης του εδάφους.
- Χρήση ανθεκτικών ποικιλιών: Η επιμετάλλωση ποικιλιών καλλιεργειών ή κτηνοτροφικών φυλών που είναι ανθεκτικές σε κοινές ασθένειες, παράσιτα ή ατυχείς περιβαλλοντικές συνθήκες μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο σημαντικών οικονομικών απωλειών.
- Διαχείριση Καιρικών Κινδύνων: Εφαρμογή πρακτικών διαχείρισης κινδύνων που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες, όπως η χρήση μετεωρολογικών προβλέψεων για τον προγραμματισμό χρονοδιαγραμμάτων φύτευσης και συγκομιδής ή η επένδυση σε προστατευτικές υποδομές όπως θερμοκήπια.
- Ασφάλιση: Αγορά ασφαλιστηρίων συμβολαίων, όπως ασφάλιση καλλιεργειών ή ασφάλιση ζώων, για τη μεταφορά ορισμένων από τους οικονομικούς κινδύνους που σχετίζονται με την αποτυχία των καλλιεργειών, τις απώλειες ζωικού κεφαλαίου ή τις υλικές ζημιές λόγω φυσικών καταστροφών.
- Χρηματοοικονομικός Σχεδιασμός: Δημιουργία χρηματοοικονομικών αποθεμάτων ή κεφαλαίων έκτακτης ανάγκης για την παροχή χρηματοοικονομικού αποθέματος ασφαλείας σε περίπτωση απροσδόκητων γεγονότων ή διακυμάνσεων της αγοράς.
- Έλεγχος κινδύνων:
- Διαχείριση εχθρών και ασθενειών: Εφαρμογή ολοκληρωμένων στρατηγικών διαχείρισης επιβλαβών οργανισμών για τον αποτελεσματικό έλεγχο εχθρών και ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης φυτοφαρμάκων, βιολογικών ελέγχων και καλλιεργητικών πρακτικών.
- Άρδευση και Διαχείριση Υδάτων: Εγκατάσταση αποδοτικών συστημάτων άρδευσης και αποτελεσματική διαχείριση των υδάτινων πόρων για τον έλεγχο του κινδύνου λειψυδρίας ή περίσσειας νερού που οδηγεί σε διάβρωση του εδάφους και ζημιές στις καλλιέργειες.
- Διαχείριση της υγείας του εδάφους: Εφαρμογή πρακτικών διατήρησης του εδάφους, όπως ο έλεγχος της διάβρωσης, η ενσωμάτωση οργανικής ύλης και η διαχείριση θρεπτικών ουσιών, για τη βελτίωση της υγείας του εδάφους και τη μείωση του κινδύνου υποβάθμισης του εδάφους.
- Ποιοτικός έλεγχος: Εφαρμογή μέτρων ποιοτικού ελέγχου για να διασφαλιστεί ότι τα γεωργικά προϊόντα πληρούν τα απαιτούμενα πρότυπα, μειώνοντας τον κίνδυνο απόρριψης από αγοραστές ή καταναλωτές.
- Μέτρα ασφαλείας: Επιβολή πρωτοκόλλων ασφαλείας για αγροτικό εξοπλισμό, μηχανήματα και εργαζόμενους για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου ατυχημάτων, τραυματισμών και υλικών ζημιών.
- Διαχείριση Κινδύνου Αγοράς: Αξιοποίηση στρατηγικών ανάλυσης αγοράς και αντιστάθμισης κινδύνου για τον μετριασμό του κινδύνου διακυμάνσεων των τιμών και των αβεβαιοτήτων της αγοράς που επηρεάζουν την πώληση γεωργικών προϊόντων.
- Κανονιστική συμμόρφωση: Διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους τοπικούς, κρατικούς και εθνικούς γεωργικούς κανονισμούς για την αποφυγή νομικών ζητημάτων και πιθανών προστίμων.
Δράσεις αγροτών: Για να κάνετε το αγρόκτημά σας ασφαλέστερο και πιο σταθερό, εξετάστε αυτά τα βήματα: Διαφοροποιήστε τις καλλιέργειες ή το ζωικό σας κεφάλαιο, έτσι ώστε αν κάποιος επηρεαστεί από παράσιτα ή κακές καιρικές συνθήκες, άλλοι μπορούν να ευδοκιμήσουν. Εναλλαγή καλλιεργειών σε διαφορετικές εποχές για τη βελτίωση της υγείας του εδάφους και τη μείωση του κινδύνου εχθρών και προβλημάτων του εδάφους. Επιλέξτε ποικιλίες καλλιεργειών ή ζώα που είναι ανθεκτικά σε κοινά προβλήματα. Διαχειριστείτε τους κινδύνους καιρού με προγνώσεις και προστατευτικές δομές. Αποκτήστε ασφάλιση για να καλύψετε απώλειες από καταστροφές και να εξοικονομήσετε χρήματα για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Ελέγξτε τους κινδύνους χρησιμοποιώντας διαχείριση εχθρών , αποτελεσματική άρδευση, διατήρηση του εδάφους, ποιοτικό έλεγχο, μέτρα ασφαλείας, ανάλυση αγοράς και συμμόρφωση με τους κανονισμούς για την αποφυγή νομικών προβλημάτων.
Μεταφορά κινδύνου σημαίνει μετατόπιση ή επιμερισμός των οικονομικών κινδύνων λόγω παραγόντων όπως ο καιρός, τα παράσιτα και οι διακυμάνσεις της αγοράς. Αυτό γίνεται μέσω διαφορετικών μεθόδων, που μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τους κινδύνους που βρίσκονται στο υψηλότερο άκρο του πίνακα κινδύνου που μόνοι σας δεν μπορείτε να επιλύσετε:
- Ασφάλιση: Μπορείτε να αγοράσετε ασφαλιστήρια συμβόλαια που καλύπτουν καιρικά φαινόμενα, ασθένειες καλλιεργειών και διακυμάνσεις τιμών, με ασφαλιστικές εταιρείες να αποζημιώνουν για απώλειες.
- Συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης και δικαιώματα προαίρεσης: Χρησιμοποιήστε αυτά τα συμβόλαια για να εξασφαλίσετε τις τιμές των καλλιεργειών και να προστατευτείτε από τις διακυμάνσεις.
- Προθεσμιακά συμβόλαια: Διαπραγματεύεστε τις τιμές και τους όρους παράδοσης με τους αγοραστές εκ των προτέρων για να μειώσετε την αστάθεια των τιμών.Agribusiness Partnership: Collaboration with agribusinesses can help you share production and market risks.
- Κοινή αντιμετώπιση κινδύνων: Μαζί με άλλους γεωργούς, συνεισφέρετε συλλογικά σε ένα ταμείο που χρησιμοποιείται για την αντιστάθμιση μεμονωμένων απωλειών.
Ενέργειες αγροτών: Για να προστατεύσετε την οικονομική σταθερότητα της εκμετάλλευσής σας, μπορείτε να εξερευνήσετε διάφορες επιλογές: Πρώτον, τα ασφαλιστήρια συμβόλαια μπορούν να καλύψουν απώλειες λόγω καιρικών συνθηκών, ασθενειών των καλλιεργειών και διακυμάνσεων των τιμών. Δεύτερον, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης και τα συμβόλαια δικαιωμάτων προαίρεσης συμβάλλουν στη διασφάλιση σταθερών τιμών καλλιεργειών και μετριάζουν τις διακυμάνσεις της αγοράς. Τρίτον, η διαπραγμάτευση τιμών και όρων με τους αγοραστές εκ των προτέρων μέσω προθεσμιακών συμβολαίων μειώνει τη μεταβλητότητα των τιμών. Η συνεργασία με τις γεωργικές επιχειρήσεις μπορεί επίσης να συμβάλει στον επιμερισμό των κινδύνων παραγωγής και αγοράς, και η συμμετοχή στη συγκέντρωση κινδύνων με συναδέλφους αγρότες συμβάλλει συλλογικά σε ένα ταμείο που χρησιμοποιείται για την αντιστάθμιση μεμονωμένων ζημιών.
Μετά από όλα τα παραπάνω βήματα, έρχεται η παρακολούθηση και αναθεώρηση κινδύνου. Είναι μια συνεχής διαδικασία που στοχεύει στην παρακολούθηση και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των στρατηγικών θεραπείας κινδύνου και στη διασφάλιση ότι παραμένουν σχετικές ενόψει των μεταβαλλόμενων συνθηκών. Είναι ένα σημαντικό μέρος του συνολικού σχεδίου θεραπείας κινδύνου. Ακολουθεί μια ανάλυση του τι περιλαμβάνει η παρακολούθηση και ο έλεγχος κινδύνου:
i)Συνεχής αξιολόγηση: Αξιολογήστε τακτικά τους εντοπισμένους κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων των καιρικών συνθηκών, των αγορών, των εχθρών και των λειτουργιών.
ii) Συλλογή δεδομένων: Συλλογή δεδομένων από διάφορες πηγές, όπως δελτία καιρού και οικονομικά αρχεία.
iii) Σύγκριση απόδοσης: Συγκρίνετε τα πραγματικά αποτελέσματα της εκμετάλλευσης με τα αναμενόμενα αποτελέσματα για να εντοπίσετε αποκλίσεις και να αξιολογήσετε τις επιπτώσεις κινδύνου.
iv) Προσαρμογές στρατηγικής: Τροποποίηση στρατηγικών αντιμετώπισης κινδύνων με βάση δεδομένα παρακολούθησης, όπως αλλαγή χρονοδιαγραμμάτων φύτευσης ή ενημέρωση ασφαλιστικής κάλυψης.
v) Αναθεώρηση σχεδίου: Επανεξετάζετε περιοδικά το σχέδιο διαχείρισης κινδύνου για να διασφαλίσετε ότι ευθυγραμμίζεται με τους στόχους της εκμετάλλευσης και αντιμετωπίζει τους αναδυόμενους κινδύνους.
vi) Σχεδιασμός σεναρίων: Εξετάστε σενάρια “what-if” για να προετοιμαστείτε για απροσδόκητα γεγονότα και να αναπτύξετε σχέδια έκτακτης ανάγκης.
vii) Εμπλέξτε τα ενδιαφερόμενα μέρη: Συνεργαστείτε με εμπειρογνώμονες και συνεργάτες για πολύτιμες γνώσεις και εμπειρογνωμοσύνη.
viii) Τήρηση αρχείων: Τήρηση λεπτομερών αρχείων για μια οργανωμένη και διαφανή διαδικασία αντιμετώπισης κινδύνων, βοηθώντας στις αξιώσεις και τη συμμόρφωση.
ix) Αποτελεσματική επικοινωνία: Διασφάλιση σαφούς επικοινωνίας εντός της εκμετάλλευσης και με εξωτερικούς ενδιαφερόμενους φορείς για την ανταλλαγή ευρημάτων και προσαρμογών στρατηγικής.
Ενέργειες αγροτών: Για να καλλιεργείτε με σύνεση, ελέγχετε τακτικά για προβλήματα όπως κακές καιρικές συνθήκες, μεταβαλλόμενες αγορές, παράσιτα και πώς λειτουργεί το αγρόκτημα σας. Συλλέξτε πληροφορίες από τα δελτία καιρού και τα οικονομικά σας αρχεία. Συγκρίνετε τι πραγματικά συμβαίνει στο αγρόκτημά σας με αυτό που περιμένατε και κάντε αλλαγές εάν χρειάζεται. Μερικές φορές, αναθεωρήστε το σχέδιό σας και φανταστείτε τι μπορεί να συμβεί σε απροσδόκητες καταστάσεις. Μιλήστε με ειδικούς και συνεργάτες, κρατήστε καλά αρχεία και βεβαιωθείτε ότι όλοι στο αγρόκτημα γνωρίζουν τι συμβαίνει. Αυτό θα βοηθήσει το αγρόκτημα σας να είναι καλύτερο και ασφαλέστερο.
3.4 Μελέτες περιπτώσεων
Σε αυτό το παράδειγμα, εξετάζουμε τα βήματα της προηγούμενης ενότητας για να κατανοήσουμε καλύτερα ποια είναι η διαδικασία πίσω από κάθε βήμα. Ας υποθέσουμε ότι είστε αγρότης σιταριού και η περιοχή σας είναι ευάλωτη σε ξαφνικές αλλαγές του καιρού με απροσδόκητες έντονες βροχοπτώσεις που μπορούν να βλάψουν τις καλλιέργειές σας. Θέλετε να προστατεύσετε το σιτάρι σας από αυτόν τον κίνδυνο:
Βήμα 1, κάνουμε μια αναγνώριση κινδύνου – Εντοπίζετε έναν υψηλό κίνδυνο σε αυτό το μέρος της εποχής των έντονων βροχοπτώσεων που μπορεί να βλάψει τις καλλιέργειές σας.
Βήμα 2, κάνουμε μια εκτίμηση κινδύνου – Εκτιμάτε ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα έντονων βροχοπτώσεων που θα συμβούν κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου και ενδεχομένως να βλάψουν τις καλλιέργειές σας. Ιστορικά, τα δεδομένα καιρού από προηγούμενα χρόνια και τα τοπικά δελτία καιρού κάνουν την εκτίμησή σας.
Βήμα 3, Μετριασμός και έλεγχος κινδύνου – Σε αυτό το μέρος, μπορείτε να το κάνετε με μερικούς διαφορετικούς τρόπους. Φυτεύετε μια επέκταση των καλλιεργειών σας για να έχετε πιο ανθεκτικές στην ξηρασία καλλιέργειες παράλληλα με το σιτάρι. Μπορείτε να επενδύσετε σε ένα σύστημα παρακολούθησης καιρού μόνο για το αγρόκτημά σας, ώστε να είστε πάντα ενημερωμένοι με τυχόν μικρές αλλαγές στις οποίες μπορείτε να αντιδράσετε.
Βήμα 4, Μεταφορά κινδύνου – Μπορείτε να αγοράσετε ασφάλιση καλλιέργειας, που θα σας προσφέρει λίγη οικονομική ασφάλεια εάν συμβεί το χειρότερο αποτέλεσμα.
Βήμα 5, Παρακολούθηση και αναθεώρηση κινδύνου – Καθ ‘όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου μπορείτε να παρακολουθείτε συνεχώς τον καιρό, εάν πέσει έντονη βροχή, θα λάβετε άμεσα μέτρα για να ελαχιστοποιήσετε τη ζημιά. Μετά την καλλιεργητική περίοδο, μπορείτε να συγκρίνετε την κατάσταση της καλλιέργειάς σας με το σχέδιο θεραπείας κινδύνου και να το βελτιστοποιήσετε για καλύτερο αποτέλεσμα την επόμενη φορά.
Με όλα αυτά τα βήματα έχετε κάνει τη θεραπεία κινδύνου, αλλά υπάρχουν μερικά άλλα πράγματα που πρέπει να προσέξετε. Πρέπει να ενημερώνετε συνεχώς το σχέδιο θεραπείας κινδύνου και θα πρέπει να διατηρείτε λεπτομερή αρχεία όλων των εκτιμήσεων κινδύνου για μελλοντικά σχέδια θεραπείας κινδύνου.
3.5 Ερωτήσεις κατανόησης
3.6 Περίληψη και βασικά συμπεράσματα
- Ενθάρρυνση μιας νοοτροπίας αναφοράς κινδύνων μεταξύ του εργατικού δυναμικού ώστε να συμμετέχει ενεργά στον εντοπισμό και τον μετριασμό των κινδύνων.
- Συνδυάστε την εκτίμηση πιθανότητας και συνέπειας για να προσδιορίσετε το συνολικό επίπεδο κινδύνου και να ιεραρχήσετε ανάλογα τις ενέργειες.
- Εφαρμογή ποικίλων στρατηγικών αντιμετώπισης κινδύνων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ετοιμότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων για όλες τις δυνατότητες.
- Εξετάστε όλα τα εργαλεία που έχετε στη διάθεσή σας μία φορά πριν σχεδιάσετε για βέλτιστα αποτελέσματα.
- Προώθηση μιας κουλτούρας ασφάλειας, συνεργασίας και υποστήριξης για ασφαλέστερα και πιο επιτυχημένα αποτελέσματα.
4.1 Εισαγωγή
Η αποτελεσματική επικοινωνία και διαβούλευση αποτελούν κρίσιμες συνιστώσες της διαχείρισης των κινδύνων στις γεωργικές δραστηριότητες. Τα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως οι εργαζόμενοι, οι πελάτες, οι προμηθευτές, οι δανειστές, οι κυβερνητικές υπηρεσίες και η τοπική κοινότητα μπορούν όλοι να επηρεαστούν από τους κινδύνους που σχετίζονται με τη γεωργία. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να αναπτυχθεί μεθοδολογία επικοινωνίας και διαβούλευσης για τον προσδιορισμό και την αντιμετώπιση των αναγκών και των προσδοκιών αυτών των ομάδων / φορέων. Η μεθοδολογία αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τον σχεδιασμό, την εκτέλεση και την παρακολούθηση της διαδικασίας επικοινωνίας και διαβούλευσης, τηρώντας παράλληλα την εσωτερική πολιτική, και την εμπιστευτικότητα, και έχοντας σεβασμό των προσωπικών δεδομένων των εμπλεκόμενων ατόμων. Με αυτόν τον τρόπο, η μεθοδολογία διασφαλίζει την αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων και τα ενδιαφερόμενα μέρη ενημερώνονται και συμμετέχουν καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
4.2 Μαθησιακοί Στόχοι
- Σημασία της συνεκτίμησης των αναγκών και των προσδοκιών των εμπλεκόμενων φορέων / ομάδων στις μεθοδολογίες επικοινωνίας κινδύνου και διαβούλευσης για τις γεωργικές δραστηριότητες.
- Έμφαση στον εντοπισμό των εμπλεκόμενων φορέων / ομάδων και στην κατανόηση των συγκεκριμένων αναγκών τους.
- Ανάδειξη της σημασίας του αποτελεσματικού σχεδιασμού της διαδικασίας επικοινωνίας και διαβούλευσης.
- Χρήση ποικίλων μεθόδων για την εξασφάλιση αποτελεσματικής και αποδοτικής επικοινωνίας.
- Έμφαση στην έγκαιρη, ακριβή και τεκμηριωμένη επικοινωνία, διατηρώντας παράλληλα την εμπιστευτικότητα και το απόρρητο.
- Αναγνώριση της αμφίδρομης φύσης της επικοινωνίας και της αξίας της ανατροφοδότησης των εμπλεκόμενων φορέων / ομάδων.
- Σημασία της παρακολούθησης και της επανεξέτασης της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας επικοινωνίας και διαβούλευσης.
- Έμφαση στην τεκμηρίωση της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένων των στόχων, των μεθόδων, των εμπλεκόμενων φορέων / ομάδων και των αποτελεσμάτων.
4.3 Ανάπτυξη ενότητας
Τα τρία βασικά βήματα για την αποτελεσματική επικοινωνία και διαβούλευση με τον κίνδυνο είναι τα εξής:
Ο προσδιορισμός των εμπλεκόμενων φορέων / ομάδων είναι ουσιαστικής σημασίας, διότι επιτρέπει στους γεωργούς να κατανοήσουν ποιος επηρεάζεται άμεσα ή έμμεσα από τους κινδύνους της γεωργικής δραστηριότητας. Με τον εντοπισμό των ενδιαφερόμενων μερών, οι αγρότες μπορούν να δώσουν προτεραιότητα στις προσπάθειες εμπλοκής τους και να διασφαλίσουν ότι δεν παραλείπονται σημαντικές ομάδες. Αυτό το βήμα θέτει τα θεμέλια για ολοκληρωμένη και χωρίς αποκλεισμούς διαχείριση κινδύνων, λαμβάνοντας υπόψη τις προοπτικές και τα συμφέροντα όλων των σχετικών μερών.
Η “βήμα προς βήμα” διαδικασία για τον προσδιορισμό των ενδιαφερόμενων μερών θα πρέπει να είναι:
1. Διεξαγωγή ανάλυσης των ενδιαφερόμενων μερών για τον εντοπισμό και την αξιολόγηση όλων των ατόμων ή ομάδων που επηρεάζονται από τη γεωργική δραστηριότητα.
2. Δώστε προτεραιότητα στους ενδιαφερόμενους με βάση το επίπεδο ενδιαφέροντος, δύναμης και επιρροής τους στις δραστηριότητες του αγροκτήματος.
Πιθανοί γεωργικοί εμπλεκόμενοι φορείς / ομάδες περιλαμβάνουν:
και περισσότεροι…
Η κατανόηση των ειδικών αναγκών και προσδοκιών των εμπλεκόμενων φορέων / ομάδων όσον αφορά την ενημέρωση σχετικά με τον κίνδυνο και τη διαβούλευση είναι ζωτικής σημασίας για την παροχή σχετικών και ουσιαστικών πληροφοριών. Κάθε ομάδα εμπλεκόμενων μπορεί να έχει διαφορετικές απαιτήσεις και προτιμήσεις πληροφόρησης. Αξιολογώντας τις ανάγκες τους, οι γεωργοί μπορούν να προσαρμόσουν τις στρατηγικές και τις μεθόδους επικοινωνίας τους ώστε να προσεγγίζουν αποτελεσματικά και να συνεργάζονται με τα όλους τους εμπλεκόμενους του αγροδιατροφικού τομέα. Αυτό το βήμα διασφαλίζει ότι οι προσπάθειες επικοινωνίας είναι στοχευμένες και ανταποκρίνονται στις ανησυχίες και τις προσδοκίες των διαφορετικών ομάδων-στόχων για την αποτελεσματική επικοινωνία.
Για την εφαρμογής της “βήμα προς βήμα” διαδικασίας για τον προσδιορισμό των αναγκών και των προσδοκιών θα πρέπει να εξασφαλίζονται:
1. Η ύπαρξη ενός αφοσιωμένου υπεύθυνου επικοινωνίας είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική εσωτερική και εξωτερική επικοινωνία. Χρησιμεύουν ως κεντρικό σημείο επαφής, διασφαλίζοντας σαφή και συνεχή ροή πληροφοριών εντός της εταιρείας και απεικονίζοντας μια επαγγελματική εικόνα σε εξωτερικούς ενδιαφερόμενους.
2. Αξιολόγηση των αναγκών και των προσδοκιών των ενδιαφερόμενων μερών όσον αφορά την ενημέρωση σχετικά με τον κίνδυνο και τη διαβούλευση.
3. Κατανοούν τις συγκεκριμένες ανάγκες πληροφόρησης, τις προτιμήσεις και την προσβασιμότητά τους για να προσαρμόσουν ανάλογα τις μεθόδους επικοινωνίας και διαβούλευσης.
Η ανάπτυξη ενός καλά μελετημένου σχεδίου επικοινωνίας και διαβούλευσης παρέχει ένα δομημένο πλαίσιο για τη συνεργασία με τα εμπλεκόμενα μέλη. Βοηθά στον καθορισμό σαφών στόχων, στον καθορισμό του πεδίου επικοινωνίας και στην επιλογή κατάλληλων μεθόδων και καναλιών για αποτελεσματική εμπλοκή. Με τον σχεδιασμό της διαδικασίας επικοινωνίας και διαβούλευσης, οι γεωργοί μπορούν να διασφαλίσουν τακτικές και έγκαιρες αλληλεπιδράσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη, διευκολύνοντας την ανταλλαγή πληροφοριών, τη συλλογή ανατροφοδότησης και τη συνεργατική λήψη αποφάσεων.
Η διαδικασία βήμα προς βήμα για τον σχεδιασμό της επικοινωνίας και της διαβούλευσης θα πρέπει να είναι:
1. Ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου επικοινωνίας και διαβούλευσης που περιγράφει τους στόχους, το πεδίο εφαρμογής και τις μεθόδους εμπλοκής.
2. Εξέταση των προτιμήσεων των εμπλεκόμενων μελών, του ευαίσθητου χαρακτήρα των πληροφοριών που κοινοποιούνται και των τακτικών διαστημάτων κατά τα οποία θα πρέπει να πραγματοποιείται επικοινωνία καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας διαχείρισης κινδύνου.
3. Παρακολούθηση και αξιολόγηση του σχεδίου και των αποτελεσμάτων σε τακτά χρονικά διαστήματα για την κατανόηση της αποτελεσματικότητας του σχεδίου και εάν απαιτούνται προσαρμογές.
Ένα σχέδιο θα πρέπει να αναπτυχθεί πριν από την κρίση και να περιλαμβάνει τα βήματα της εκτίμησης, της συντήρησης, της επίλυσης και της αξιολόγησης.
Στην εκμετάλλευση, το σχέδιο διαχείρισης κινδύνου επικοινωνίας θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει τον κατάλογο των επαφών έκτακτης ανάγκης, αναφέροντας λεπτομερώς τους κινδύνους μαγισσών που θα πρέπει να κοινοποιούνται σε ποιον..
4.4 4. Σενάριο – Ενημέρωση σχετικά με τον κίνδυνο
Η Σοφία έχει ελαιώνες, με κύρια παραγωγή του ελαιώνα της το ελαιόλαδο. Έχει πλήρη επίγνωση του καθήκοντός της να επικοινωνεί τις ενημερώσεις που λαμβάνουν χώρα στο αγρόκτημα με τους ενδιαφερόμενους γύρω της.
Μιλάει τακτικά με τον τεχνικό από τον Σύνδεσμο Παραγωγών που της δίνει συμβουλές, για να ζητήσει υποστήριξη και να δώσει ανατροφοδότηση, μοιράζεται τακτικά με την κοινότητα ποιες δραστηριότητες κάνει στο αγρόκτημα, για να ζητήσει την κατανόησή τους. Η Σοφία είναι επίσης πρόθυμη να μοιραστεί την εμπειρία της με τους συναδέλφους της.
Έχει εντοπίσει τα ακόλουθα εμπλεκόμενα μέλη ανά την αγροδιατροφική αλυσίδα στις δραστηριότητές της:
- Προμηθευτές λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων
- Ο σύνδεσμος παραγωγών στον οποίο είναι μέλος (που της δίνει τεχνικές συμβουλές και πού πουλάει τα προϊόντα της)
- Αγροτικοί υπάλληλοι
- Άλλοι αγρότες της περιοχής
- Η ευρύτερη επαρχιακή κοινότητα
Ως διαχειρίστρια του αγροκτήματος, η Σοφία είναι υπεύθυνη για τον συντονισμό της επικοινωνίας μεταξύ των διαφόρων ενδιαφερομένων. Επιπλέον, καθώς είναι πολύ οργανωμένη, έχει συντάξει ακόμη και ένα σχέδιο επικοινωνίας κινδύνου. Μια μέρα η Σοφία βρήκε μια μυκητολογική προσβολή σε μια μικρή περιοχή του ελαιώνα της, παρατηρώντας μια αλλαγή στο χρώμα των καρπών.
Ήξερε αμέσως τι να κάνει, σύμφωνα με το σχέδιό της:
- Έστειλε φωτογραφίες των κατεστραμμένων ελιών στον γεωπόνο της για να επιβεβαιώσει την υποψία της για την ασθένεια.
- Μόλις επιβεβαιώθηκε η προσβολή και το είδος των παθογόνων, έκανε μια λίστα με σχετικές ομάδες που πρέπει να ενημερωθούν (υπάλληλοι αγροκτήματος, οργανώσεις παραγωγών, αγροκτήματα κοντά).
- Συγκάλεσε άμεσα συνάντηση για να επικοινωνήσει με τους υπαλλήλους του ελαιώνα της και να μοιραστεί τα σχετικά μέτρα για τη φροντίδα της προσβολής (με την υποστήριξη του γεωπόνου).
- Κάλεσε τους αγρότες από τα γειτονικά χωράφια για να τους ενημερώσει, να παρακολουθήσουν τους ελαιώνες τους και να προετοιμαστούν για την ασθένεια ή / και να αποτρέψουν αυτή τη προσβολή.
- Επικοινώνησε με το σύνδεσμο παραγωγών και τους ζήτησε να ενημερώσουν όλους τους συνεργάτες τους.
- Καθώς η Σοφία αντιμετωπίζει τη προσβολή στον ελαιώνα της, διατηρεί στενή επαφή με τους σχετικούς εμπλεκόμενους φορείς για να τους ενημερώσει για την πρόοδό της.
- Για δύο εβδομάδες ενημερώνει τακτικά τους βασικούς εμπλεκόμενους (υπαλλήλους αγροκτήματος, γειτονικούς αγρότες, σύνδεσμος παραγωγών κτλ).
- Όλα τα εμπλεκόμενα μέλη ήταν πολύ χαρούμενα και εντυπωσιασμένα από την οργάνωση της Σόφιας, τη μεθοδικότητα και την ετοιμότητά της.
- Ένα μήνα αργότερα, όταν η προσβολή έχει πλέον ελεγχθεί, διοργανώνει συνάντηση με τους βασικούς εμπλεκόμενους και τον γεωπόνο-σύμβουλο της, για να αξιολογήσει την ανταπόκρισή της και να δει αν το επικοινωνιακό σχέδιο που συνέταξε μπορεί να βελτιωθεί.
4.5 Ερωτήσεις κατανόησης
4.6 Παραπομπές – Βιβλιογραφία
Tournis Consulting Lp (2017), Elementary guide on business resilience, CASSANDRA Project
ISO 31000:2018, Risk management — Guidelines
5.1 Εισαγωγή
Σύμφωνα με το ISO 31000: 2018 “Διαχείριση κινδύνου – Κατευθυντήριες γραμμές”, το στάδιο παρακολούθησης και ανασκόπησης κινδύνων αποτελεί κρίσιμο μέρος της διαδικασίας διαχείρισης κινδύνου. Αυτό το βήμα περιλαμβάνει τη συνεχή παρακολούθηση και επανεξέταση των στρατηγικών διαχείρισης κινδύνου που εφαρμόζονται για να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα και η συνάφειά τους.
Οι αρμοδιότητες θα πρέπει να καθορίζονται έτσι ώστε τυχόν αλλαγές ή/και τροποποιήσεις να είναι διακριτές. Ένας από τους κύριους σκοπούς της Παρακολούθησης και Ανασκόπησης Κινδύνων είναι ο εντοπισμός πιθανών αλλαγών στο οικοσύστημα ενός οργανισμού, όπως νέοι αναδυόμενοι κίνδυνοι ή αλλαγές σε υπάρχοντες κινδύνους, και η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας διαχείρισης κινδύνων στην αντιμετώπισή τους.
Δεν είναι μόνο ο ίδιος ο κίνδυνος που απαιτεί παρακολούθηση, αλλά και τυχόν σχέδια δράσης, και αυτός είναι ένας άλλος λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ιεράρχηση αυτών των δραστηριοτήτων. Λαμβάνοντας αυτό το μέτρο, οι οργανισμοί μπορούν να εντοπίσουν τυχόν ελλείψεις ή τρωτά σημεία στη στρατηγική διαχείρισης κινδύνων και να εφαρμόσουν τα απαραίτητα μέτρα για την ενίσχυση του συστήματος διαχείρισης κινδύνων.
Προκειμένου να ευθυγραμμιστεί ο κίνδυνος με το επιθυμητό επίπεδο ανοχής του οργανισμού, επιτρέπεται η θέσπιση διαφορετικών τροποποιήσεων και σχεδίων δράσης, οδηγώντας στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του κινδύνου. Η διαδικασία παρακολούθησης και αναθεώρησης του κινδύνου διασφαλίζει ότι το σύστημα διαχείρισης κινδύνων του οργανισμού παραμένει δυναμικό, προσαρμόσιμο και ικανό να προσαρμόζεται στις μεταβολές του τοπίου κινδύνου.
5.2 Μαθησιακοί στόχοι
Με τη συμπλήρωση αυτής της ενότητας οι εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση να υλοποιούν τα εξής:
- Κατανόηση της σημασίας της παρακολούθησης και της ανασκόπησης κινδύνων στη διαδικασία διαχείρισης κινδύνων.
- Αποτελεσματική αξιοποίηση των υφιστάμενων πόρων για την εφαρμογή της σωστής στρατηγικής δράσης για το πρόβλημα μετά τον εντοπισμό τους.
- Παρακολούθηση των διαδικασιών σχετικά με τον υπολειπόμενο κίνδυνο μετά την αντιμετώπιση των απειλών.
- Εφαρμογή ενός αποτελεσματικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης που τους βοηθά να αναγνωρίζουν βασικούς δείκτες κινδύνου μέσω της παρακολούθησης κινδύνου.
- Ανάπτυξη δεξιοτήτων στη χρήση εργαλείων και τεχνικών για την παρακολούθηση κινδύνων, όπως ανάλυση δεδομένων, ανάλυση τάσεων, ανάλυση σεναρίων και χαρτογράφηση κινδύνων.
- Χειρισμός και αναθεώρηση των δραστηριοτήτων παρακολούθησης όλων των λειτουργιών διαχείρισης και μετρήσεων στον οργανισμό.
- Εφαρμογή των αρχών και πρακτικών παρακολούθησης των κινδύνων στο πλαίσιο διαφορετικών γεωργικών συστημάτων.
- Διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των αγροτικών περιοχών και σταθεροποίηση των γεωργικών εισοδημάτων.
5.3 Παρακολούθηση & επανεξέταση κινδύνων
Το στάδιο παρακολούθησης και επανεξέτασης κινδύνων αποτελεί σημαντικό μέρος της διαδικασίας διαχείρισης κινδύνων για τον γεωργικό τομέα. Αυτό το βήμα περιλαμβάνει συνεχή παρακολούθηση και αξιολόγηση των εφαρμοζόμενων στρατηγικών διαχείρισης κινδύνου για να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα και η συνάφειά τους στο δυναμικό γεωργικό περιβάλλον. Ακολουθεί λεπτομερής περιγραφή της διαδικασίας παρακολούθησης και επανεξέτασης κινδύνων για τον γεωργικό τομέα:
- Κατάρτιση σχεδίου παρακολούθησης και αναθεώρησης που περιγράφει τη συχνότητα, το πεδίο εφαρμογής και τη μεθοδολογία της διαδικασίας παρακολούθησης και επανεξέτασης κινδύνων, προσαρμοσμένο στους συγκεκριμένους στόχους διαχείρισης κινδύνων στη γεωργία και στην πολυπλοκότητα του γεωργικού περιβάλλοντος.
- Προσδιορισμός των δεικτών κινδύνου που προειδοποιούν τους γεωργούς για αλλαγές στο γεωργικό περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των καιρικών συνθηκών, της ποιότητας του εδάφους, της προσβολής από επιβλαβείς οργανισμούς, των συνθηκών της αγοράς και των κανονιστικών αλλαγών. Οι δείκτες αυτοί θα πρέπει να παρακολουθούνται και να αξιολογούνται τακτικά, ώστε να διασφαλίζεται ότι παραμένουν συναφείς και αποτελεσματικοί.
- Συλλογή και ανάλυση δεδομένων σχετικά με τους δείκτες κινδύνου, χρησιμοποιώντας διάφορα εργαλεία παρακολούθησης, όπως μετεωρολογικούς σταθμούς, αισθητήρες εδάφους και παγίδες εχθρών, μεταξύ άλλων. Αναλύστε αυτά τα δεδομένα για να εντοπίσετε τυχόν αλλαγές στο γεωργικό περιβάλλον που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την εκμετάλλευση.
- Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των στρατηγικών διαχείρισης κινδύνων: Χρήση των δεδομένων που συλλέγονται για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας και της συνάφειας των εφαρμοζόμενων στρατηγικών διαχείρισης κινδύνων για την αντιμετώπιση των εντοπισμένων κινδύνων.
- Εντοπισμός κενών και αδυναμιών στη διαδικασία διαχείρισης κινδύνου, όπως ανεπαρκής εκτίμηση κινδύνου ή στρατηγικές θεραπείας και λήψη διορθωτικών μέτρων.
- Λήψη διορθωτικών μέτρων, όπως αναθεώρηση στρατηγικών διαχείρισης κινδύνου, εφαρμογή πρόσθετων ελέγχων κινδύνου ή βελτίωση της διαδικασίας διαχείρισης κινδύνου..
Συνολικά, η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής παρακολούθησης στη διαδικασία διαχείρισης κινδύνων για τον γεωργικό τομέα μπορεί να οδηγήσει σε πιο βιώσιμες και υπεύθυνες γεωργικές πρακτικές.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η παρακολούθηση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων μπορεί να επηρεάσει θετικά τις περιβαλλοντικές ανησυχίες. Οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τη γεωργία έχουν μεγάλο περιβαλλοντικό αντίκτυπο στη γη. Ο εν λόγω αντίκτυπος είναι συνήθως αρνητικός και μπορεί να μειωθεί κατά ένα μη αμελητέο ποσοστό χρησιμοποιώντας εργαλεία ανίχνευσης όπως δορυφόρους και drones, ως μορφή παρακολούθησης, σε όλα τα στάδια και σχήματα της γεωργίας, απεικονίζοντας το χωράφι και τις επιπτώσεις του στο περιβάλλον, δίνοντας ανατροφοδότηση στον ιδιοκτήτη, αναλύοντας τα δεδομένα που συλλέγονται, διεξάγοντας και βοηθώντας στα αποτελέσματα και τις θεραπείες. Τα πλαίσια συνεχούς σάρωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν από αγρότες, συνδέσμους παραγωγών, περιβαλλοντικούς οργανισμούς και συμβούλους, καθώς και επαρχιακές, εδαφικές και ομοσπονδιακές υπηρεσίες που ενδιαφέρονται για τον γεωργικό τομέα ή για τη χρήση εγκαταλελειμμένων χωραφιών.
Με την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής παρακολούθησης στη διαδικασία διαχείρισης κινδύνων, οι γεωργοί μπορούν όχι μόνο να διαχειριστούν καλύτερα τους κινδύνους τους, αλλά και να βελτιώσουν τη βιωσιμότητά τους και την ευθύνη τους απέναντι στο περιβάλλον. Η παρακολούθηση των κινδύνων στη γεωργία μπορεί να παρέχει:
– Πληροφορίες σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση του γεωργικού περιβάλλοντος και τις συνεχιζόμενες αλλαγές.
– Παρακολούθηση των επιπτώσεων της μόλυνσης στο γεωργικό περιβάλλον.
– Αξιολόγηση του αντίκτυπου των γεωργικών και περιβαλλοντικών πολιτικών στην περιβαλλοντική διαχείριση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, για παράδειγμα παρακολούθηση του αποτυπώματος άνθρακα.
Η συνεχής παρακολούθηση του κύκλου διαχείρισης κινδύνων και των διαφόρων σταδίων του όχι μόνο ωφελεί άμεσα τους γεωργούς και τις επιχειρήσεις τους, αλλά συμβάλλει επίσης στη συνολική οικονομία. Με τη στήριξη του αγροτικού τομέα, υπάρχει θετικός αντίκτυπος στην τοπική οικονομία και τη χώρα, καθώς διατηρείται η ενεργός λειτουργία και η μη εγκατάλειψη των χορτολιβαδικών εκτάσεων. Η παρακολούθηση των κινδύνων στη γεωργία μπορεί να επιτευχθεί μέσω του ανθρώπινου φυσικού παράγοντα και μέσω ψηφιακών εργαλείων. Θα ήταν λάθος να πούμε ότι τα ψηφιακά εργαλεία δεν αποτελούν μέρος της αλυσίδας διαχείρισης κινδύνων, καθώς βοηθούν σε όλα τα στάδιά της.
Συνοπτικά, τα ψηφιακά εργαλεία μπορούν να παρέχουν γνώσεις σε διάφορους τομείς παρακολούθησης και αναθεώρησης κινδύνων, συμπεριλαμβανομένης της απομακρυσμένης παρακολούθησης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, της συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων για την αξιολόγηση προβλημάτων και την πρόβλεψη κινδύνων στο μέλλον, του ελέγχου δειγματοληψίας, της προγνωστικής ανάλυσης και της αντιμετώπισης ελλείψεων εργατικού δυναμικού. Απώτερος στόχος είναι η αποθήκευση και επαναξιολόγηση δεδομένων χρησιμοποιώντας νέα εφαρμόσιμα, θεσμικά, πολιτικά, κοινωνικά και γεωργικά πλαίσια.
Μόλις εντοπίσετε τα κενά στις γεωργικές σας δραστηριότητες, εφαρμόσετε τις απαραίτητες θεραπείες και βρείτε λύσεις σε συγκεκριμένους κινδύνους, είναι καιρός να αξιολογήσετε τη βιωσιμότητα και την αποτελεσματικότητα αυτών των βημάτων. Η παρακολούθηση των κινδύνων είναι μια κρίσιμη διαδικασία σε όλους τους επιχειρηματικούς τομείς, καθώς μας βοηθά να προσδιορίσουμε εάν οι τεχνικές ή οι μέθοδοι που έχουμε εφαρμόσει είναι κατάλληλες για τα προβλήματά μας. Αυτή η παρακολούθηση μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή και μήνες για να καλύψει όλους τους κινδύνους και να αξιολογήσει τον αντίκτυπο κάθε “θεραπείας”, αλλά μας επιτρέπει να καταγράψουμε τους κινδύνους που αντιμετωπίσαμε, τα μέτρα που εφαρμόστηκαν και τις προκύπτουσες επιπτώσεις. Η παρακολούθηση των κινδύνων είναι ένα συνεχές και συνεχές βήμα.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε θαύματα, αλλά σίγουρα μπορούμε να κάνουμε επιμελείς προσπάθειες στο πλαίσιο των δυνατοτήτων μας. Η επιτυχία έρχεται με επιμονή, υπομονή και μάθηση από κάθε προσπάθεια. Με τη συνεχή παρακολούθηση και προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, αυξάνουμε τις πιθανότητές μας να διαχειριστούμε αποτελεσματικά και να μετριάσουμε τους κινδύνους μακροπρόθεσμα. Είναι σημαντικό να βρούμε το σωστό χρόνο και τόπο για κάθε δράση και μέσα από αρκετές προσπάθειες, μπορούμε να επιτύχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Ας δούμε βήμα προς βήμα την παρακολούθηση ενός κινδύνου και την επεξήγηση αναθεώρησης:
- Καταγράψτε τη συχνότητα παρακολούθησης και ανασκόπησης του κινδύνου, σε κάθε κίνδυνο που αντιμετωπίζετε. (Για παράδειγμα, καταγράψτε σε ένα αρχείο τις ακριβείς ημερομηνίες κάθε κινδύνου, όπως η ασθένεια των φυτών που επιβλέπετε και εντοπίστε τις επιπτώσεις).
- Καταγράψτε το εύρος της θεραπείας κινδύνου που πρόκειται να παρακολουθήσετε. Πού εφαρμόσατε την παρακολούθηση κινδύνου; Στο έδαφος, στο σιτάρι, στα δέντρα, σε ποιο χωράφι; Χρειάζεστε επίβλεψη περισσότερων περιοχών, προκειμένου ο εντοπισμός των κινδύνων να αρχίσει να ελαχιστοποιείται, να εξαφανίζεται ή να είναι σε μη επιβλαβή κλίμακα;.
- Καταγράψτε τη μεθοδολογία που χρησιμοποιήσατε για την παρακολούθηση των κινδύνων. Για παράδειγμα, τα δεδομένα που είχατε ήταν από τη σύγχρονη τεχνολογία όπως τα drones, προσλαμβάνετε περισσότερους ανθρώπους για να επιβλέπετε τον τομέα σας. Πρέπει να γνωρίζετε ή να καταχωρήσετε καλύτερα την ακριβή μέθοδο που εφαρμόζετε σε κάθε θέμα.
- Εξετάζοντας σημαντικές πληροφορίες, όπως πόσες καλλιέργειες παράγουν, καιρικές συνθήκες, τάσεις της αγοράς, κόστος προμηθειών και οικονομικά αρχεία, μπορείτε να βρείτε σημάδια που δείχνουν πιθανούς κινδύνους ή αλλαγές στο γεωργικό περιβάλλον. Αυτό βοηθά εσάς και όλους τους αγρότες να καταλάβετε τι μπορεί να πάει στραβά ή να είναι διαφορετικό και να προγραμματίσετε το μέλλον.
- Η λήψη συμβουλών από γεωργικούς εμπειρογνώμονες, γεωπόνους, συμβούλους ή έμπειρους αγρότες, εάν είναι οικονομικά προσιτή με οποιονδήποτε τρόπο, μπορεί να σας δώσει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με πράγματα που μπορεί να υποδηλώνουν κινδύνους ή αλλαγές στο γεωργικό σας περιβάλλον. Οι γνώσεις και η εμπειρία τους μπορούν να προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες που θα σας βοηθήσουν να παραμείνετε ενήμεροι και προετοιμασμένοι.
- Η χρήση εργαλείων όπως τεχνολογίες τηλεπισκόπησης, μετεωρολογικοί σταθμοί, αισθητήρες εδάφους ή επιτήρηση εχθρών και ασθενειών μπορεί να είναι χρήσιμη για την παρακολούθηση και την παρακολούθηση σημαντικών παραγόντων στο αγρόκτημα σας. Αυτά τα συστήματα σας βοηθούν να παρακολουθείτε συγκεκριμένες παραμέτρους και να εντοπίζετε τυχόν σημάδια που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν πιθανούς κινδύνους ή αλλαγές.
- Εξετάζοντας τα προηγούμενα δεδομένα και τις τάσεις στο γεωργικό σας περιβάλλον, μπορείτε να αποκτήσετε πολύτιμες γνώσεις σχετικά με προηγούμενους κινδύνους και αλλαγές. Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να είναι χρήσιμες για τον προσδιορισμό δεικτών που μπορεί να είναι σημαντικοί για μελλοντικές αξιολογήσεις, όπως η παραγωγή, η αγορά, τα οικονομικά ζητήματα.
- Μιλώντας με συναδέλφους αγρότες, προμηθευτές, πελάτες και άλλους ανθρώπους που ασχολούνται με τη γεωργία μπορεί να σας δώσει πολύτιμες γνώσεις. Μπορούν να μοιραστούν τις παρατηρήσεις και τις εμπειρίες τους σχετικά με τους δείκτες κινδύνου και τις αλλαγές στο γεωργικό περιβάλλον, γεγονός που μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε και να προετοιμαστείτε για πιθανές προκλήσεις.
Όλοι αυτοί οι δείκτες που θα έχετε εντοπίσει με τους παραπάνω τρόπους πρέπει να διερευνώνται και να ελέγχονται τακτικά, καθώς κάποια κατάσταση μπορεί να έχει αλλάξει.
- Επιλέξτε τα κατάλληλα εργαλεία για τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τους κινδύνους που θέλετε να παρακολουθείτε. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση πραγμάτων όπως μετεωρολογικοί σταθμοί, αισθητήρες εδάφους, παγίδες για παράσιτα, οθόνες για τις αποδόσεις των καλλιεργειών ή εργαλεία για την ανάλυση της αγοράς. Κατά την επιλογή, σκεφτείτε πόσο κοστίζουν, πόσο εύκολο είναι να χρησιμοποιηθούν και πόσο ακριβείς είναι.
- Χρησιμοποιήστε τα εργαλεία παρακολούθησης που έχετε επιλέξει και συλλέξτε δεδομένα τακτικά. Βεβαιωθείτε ότι η διαδικασία συλλογής δεδομένων είναι αξιόπιστη και ακριβής. Αυτό μπορεί να σημαίνει την καταγραφή πληροφοριών καιρού, τη λήψη δειγμάτων εδάφους, τη χρήση αισθητήρων για τη μέτρηση της υγρασίας ή των θρεπτικών ουσιών ή την παρακολούθηση των τιμών της αγοράς.
- Μελετήστε τα δεδομένα για να κατανοήσετε τους δείκτες κινδύνου και τι σημαίνουν για την εκμετάλλευσή σας. Ψάξτε για πιθανούς κινδύνους ή αλλαγές που χρειάζονται την προσοχή σας. Εάν χρειάζεστε περισσότερη καθοδήγηση, ζητήστε συμβουλές από ειδικούς ή συμβούλους για να κατανοήσετε καλύτερα τη σημασία των δεδομένων..
Χρησιμοποιήστε τα δεδομένα που συλλέχθηκαν για να αξιολογήσετε πόσο καλά λειτουργούν οι καθιερωμένες στρατηγικές, πόσο αποτελεσματικές είναι και εάν σχετίζονται με την αντιμετώπιση των εντοπισμένων κινδύνων. Για παράδειγμα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα δεδομένα που συλλέγονται σχετικά με τη συχνότητα εμφάνισης ασθενειών, την υγεία των καλλιεργειών και τις πρακτικές διαχείρισης ασθενειών για να αξιολογήσετε την αποτελεσματικότητα των στρατηγικών πρόληψης και ελέγχου ασθενειών. Μπορείτε να συγκρίνετε την εμφάνιση ασθενειών σε καλλιέργειες που έλαβαν προληπτικά μέτρα, όπως η αμειψισπορά ή οι ανθεκτικές στις ασθένειες ποικιλίες, με εκείνες που δεν το έκαναν. Αναλύοντας τα δεδομένα, μπορείτε να προσδιορίσετε εάν οι εφαρμοζόμενες στρατηγικές έχουν οδηγήσει σε μειωμένη συχνότητα εμφάνισης ασθενειών και υγιέστερες καλλιέργειες. Επιπλέον, μπορείτε να αξιολογήσετε την αποτελεσματικότητα των στρατηγικών λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως το κόστος των εισροών διαχείρισης ασθενειών και η απαιτούμενη εργασία. Αυτή η αξιολόγηση μπορεί να βοηθήσει εσάς και όλους τους αγρότες να λάβετε τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με την προσαρμογή των στρατηγικών διαχείρισης της νόσου, την υιοθέτηση νέων πρακτικών ή την αναζήτηση συμβουλών εμπειρογνωμόνων για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των προσπαθειών διαχείρισης κινδύνου.
- Αξιολογήστε πόσο καλά λειτουργούν οι μέθοδοι σας για τον εντοπισμό των κινδύνων, οι στρατηγικές για την αντιμετώπισή τους και οι ενέργειες για τη μείωση των επιπτώσεών τους. Για παράδειγμα, εάν ανακαλύψετε ότι η στρατηγική θεραπείας σας για τον έλεγχο εχθρών δεν αποτρέπει επαρκώς τη ζημιά στις καλλιέργειες, μπορείτε να λάβετε διορθωτικά μέτρα διερευνώντας εναλλακτικές μεθόδους ελέγχου εχθρών, όπως η εισαγωγή φυσικών θηρευτών ή η χρήση οργανικών εντομοκτόνων, για να βελτιώσετε την αποτελεσματικότητα της προσέγγισης διαχείρισης κινδύνου και να προστατεύσετε τις καλλιέργειές σας πιο αποτελεσματικά.
Αυτό το βήμα θα ακολουθήσει τους πίνακες που χρησιμοποιήσατε στο στάδιο της εκτίμησης κινδύνου (Μητρώο Κινδύνων).
Επαναξιολογήστε τους κινδύνους σας:
- Χρησιμοποιήστε ξανά τον πίνακα πιθανοτήτων κινδύνου – Με αυτόν τον τρόπο θα ελέγξετε ποιοι κίνδυνοι χρειάζονται άμεση θεραπεία και ποιοι έχουν εξαλειφθεί.
- Χρησιμοποιήστε τον πίνακα εκτίμησης επιπτώσεων που έχετε ήδη δημιουργήσει – Για να επαναξιολογήσετε τις επιπτώσεις των απειλών που έχετε εντοπίσει.
- Για παράδειγμα, εάν παρατηρήσετε ένα επαναλαμβανόμενο πρόβλημα με τη διάβρωση του εδάφους που οδηγεί σε ζημιές στις καλλιέργειες, μπορείτε να εγκαταστήσετε μέτρα ελέγχου της διάβρωσης, όπως όργωμα περιγράμματος ή τριχώματα για να μετριάσετε τον κίνδυνο. Προσθέτοντας αυτούς τους πρόσθετους ελέγχους, μπορείτε να ελαχιστοποιήσετε τη διάβρωση του εδάφους και να προστατεύσετε τις καλλιέργειές σας από πιθανές βλάβες.
Επιπλέον, η βελτίωση της διαδικασίας διαχείρισης κινδύνων είναι ένα ακόμη σημαντικό βήμα. Για παράδειγμα, εάν εντοπίσετε έλλειψη επικοινωνίας και συντονισμού μεταξύ των εργαζομένων στη γεωργική εκμετάλλευση σχετικά με τα πρωτόκολλα ασφαλείας, μπορούν να εφαρμόσουν τακτικές συνεδρίες κατάρτισης και να θεσπίσουν σαφείς διαδικασίες για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και της τήρησης της ασφάλειας. Βελτιώνοντας τη διαδικασία διαχείρισης κινδύνων, διασφαλίζετε ότι όλοι στο αγρόκτημα είναι καλά ενημερωμένοι και συμμετέχουν ενεργά στον μετριασμό των κινδύνων.
5.4 Περίληψη και βασικά συμπεράσματα
Το παραπάνω πλαίσιο ανθεκτικότητας για τους γεωργούς συζητά τη σημασία της διαδικασίας παρακολούθησης και επανεξέτασης κινδύνων για τους γεωργούς και άλλους επιχειρηματίες, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για συνεχείς και περιοδικές δραστηριότητες παρακολούθησης και επανεξέτασης για τη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας διαχείρισης κινδύνων. Τα διαδοχικά βήματα της παρακολούθησης κινδύνου περιλαμβάνουν το σχεδιασμό, τη συλλογή, την ανάλυση, την καταγραφή των αποτελεσμάτων και την παροχή ανατροφοδότησης. Το κείμενο εξηγεί επίσης ότι το στάδιο παρακολούθησης και επανεξέτασης κινδύνων είναι κρίσιμο στη διαδικασία διαχείρισης κινδύνων και περιλαμβάνει συνεχή παρακολούθηση και αξιολόγηση των εφαρμοζόμενων στρατηγικών διαχείρισης κινδύνου για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας και της συνάφειάς τους στο δυναμικό γεωργικό περιβάλλον. Παρέχει επίσης μια λεπτομερή περιγραφή της διαδικασίας παρακολούθησης και επανεξέτασης κινδύνων για τον γεωργικό τομέα, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης σχεδίου παρακολούθησης και επανεξέτασης, του προσδιορισμού δεικτών κινδύνου, της συλλογής δεδομένων, της ανάλυσης δεδομένων και της λήψης διορθωτικών μέτρων.
- Η παρακολούθηση των κινδύνων αποτελεί σημαντικό μέρος της διαδικασίας διαχείρισης κινδύνων για τους γεωργούς, η οποία περιλαμβάνει συνεχή παρακολούθηση και αξιολόγηση των εφαρμοζόμενων στρατηγικών διαχείρισης κινδύνου για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας και της συνάφειάς τους στο δυναμικό γεωργικό περιβάλλον.
- Η διαδικασία παρακολούθησης κινδύνου περιλαμβάνει την κατάρτιση σχεδίου παρακολούθησης και επανεξέτασης, τον προσδιορισμό δεικτών κινδύνου, τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων, την καταγραφή αποτελεσμάτων, την παροχή ανατροφοδότησης και τη λήψη διορθωτικών μέτρων για τη βελτίωση του συστήματος διαχείρισης κινδύνου.
- Tα ψηφιακά εργαλεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ενίσχυση της διαδικασίας παρακολούθησης κινδύνου στη γεωργία, παράλληλα με ανθρώπινους φυσικούς παράγοντες..
- Με την ολοκλήρωση αυτής της ενότητας, οι αγρότες θα είναι σε θέση να κατανοήσουν τη σημασία της παρακολούθησης και της αναθεώρησης των κινδύνων, να αναπτύξουν δεξιότητες στη χρήση εργαλείων και τεχνικών για την παρακολούθηση των κινδύνων και να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητα των αγροτικών περιοχών και να σταθεροποιήσουν τα γεωργικά εισοδήματα.
- Η αποτελεσματική παρακολούθηση και επανεξέταση του κινδύνου μπορεί να βοηθήσει τους αγρότες να ελαχιστοποιήσουν τα σφάλματα, να μειώσουν τον κίνδυνο αποτυχίας και να εντοπίσουν κενά ή αδυναμίες στην προσέγγισή τους στη διαχείριση κινδύνου για τη λήψη διορθωτικών μέτρων.
- Μια μεθοδολογική ροή διαδικασίας στην παρακολούθηση κινδύνων είναι ένα ισχυρό εργαλείο για τη διασφάλιση ότι οι εργασίες ολοκληρώνονται αποτελεσματικά και αποδοτικά, οδηγώντας σε βελτιωμένα αποτελέσματα και αυξημένη επιτυχία.
5.5 Μελέτες περιπτώσεων
Το ταξίδι παρακολούθησης και αναθεώρησης κινδύνου του Γιώργου!
Μετά τις επιλεγμένες θεραπείες για τις πυρκαγιές, το χαλάζι και τις ασθένειες των καλλιεργειών, ο Γιώργος αποφάσισε ότι κάτι πρέπει να γίνει για τον συνεχή έλεγχο και παρακολούθηση των κινδύνων. Έψαξε σε κάθε αγροτικό οδηγό, περιοδικό και άρθρο στο διαδίκτυο, αλλά δεν βρήκε τίποτα. Μια μέρα θυμήθηκε! Γρήγορα άρχισε να αναζητά τη μεθοδολογία ανθεκτικότητας που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου Erasmus+ FaRMER. Μόλις το άνοιξε, βρέθηκε στο κεφάλαιο Παρακολούθηση και Αναθεώρηση.
Το πρόγραμμα FaRMER του έδωσε μια απλή καθοδήγηση βημάτων που έπρεπε να ακολουθήσει σε κάθε κίνδυνο. Η μεθοδολογία βήμα προς βήμα για την παρακολούθηση και την επανεξέταση των κινδύνων ήταν η εξής:
Αφού διάβασε το κεφάλαιο, ο Γιώργος εφάρμοσε την καθοδήγηση σε κάθε κίνδυνο και κατέγραψε τα αποτελέσματα. Μετά από κάποιες προσπάθειες, κατέληξε στο συμπέρασμα ποιες ήταν οι καλύτερες τεχνικές παρακολούθησης που ταιριάζουν στον προϋπολογισμό, τη νοοτροπία και τον τομέα του. Παρακάτω βλέπουμε μια σελίδα στις σημειώσεις του με τη μήτρα που έφτιαξε για να συγκεντρώσει τις σκέψεις του στο πρώτο σχέδιο παρακολούθησης και αναθεώρησης που καθιέρωσε:
Στη συνέχεια, ακολούθησε το δεύτερο βήμα του σχεδίου παρακολούθησης και αναθεώρησης κινδύνου που ήταν ο εντοπισμός των κατανεμητών κινδύνου σε κάθε κίνδυνο. Αναγνώρισε ότι οι τοπικές μετεωρολογικές προβλέψεις διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην πρόβλεψη των ατμοσφαιρικών συνθηκών που ευνοούν το σχηματισμό χαλαζιού και πυρκαγιών τις πολύ ζεστές μέρες. Επιπλέον, αξιοποίησε εικόνες ραντάρ για να παρακολουθήσει τα συστήματα καταιγίδας, την υψηλή θερμοκρασία και να εντοπίσει την παρουσία κυττάρων που παράγουν χαλάζι. Ο Γιώργος εξέτασε διάφορους δείκτες, όπως τα συμπτώματα των φυτών που μπορεί να περιλαμβάνουν μαρασμό, αποχρωματισμό ή μη φυσιολογικά πρότυπα ανάπτυξης που προκαλούν ασθένειες των καλλιεργειών. Επιπλέον, έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στα επίπεδα πληθυσμού εχθρών, καθώς ορισμένα παράσιτα μπορούν να λειτουργήσουν ως φορείς ασθενειών.
Μετά από αυτό έπρεπε να αναλύσει τα ήδη συλλεχθέντα δεδομένα των δεικτών κινδύνου. Στο μητρώο δεδομένων του, ο Γιώργος διατηρούσε επίσης αρχεία για τυχόν κοντινά περιστατικά πυρκαγιάς, συμπεριλαμβανομένων των ημερομηνιών, των τοποθεσιών και της σοβαρότητάς τους. Αυτό του επέτρεψε να εντοπίσει μοτίβα ή τάσεις στη δραστηριότητα των δασικών πυρκαγιών και να αξιολογήσει τις πιθανές επιπτώσεις στο αγρόκτημά του. Επιπλέον, ο Γιώργος εφάρμοσε την ίδια τεχνική με τα καταγεγραμμένα δεδομένα από χαλαζόπτωση. Επιπλέον, πήρε μια δεύτερη γνώμη από έναν ειδικό και έναν αγρότη γείτονα για να αναλύσει το έδαφος του χωραφιού του και δείγματα από φυτά που εμφανίζουν τα συμπτώματά τους κ.λπ.
ΗΜΈΡΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ |
Το επόμενο βήμα ήταν να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα των τεχνικών του. Ο Γιώργος εξέτασε τη συσχέτιση μεταξύ των περιστατικών χαλαζιού και των περιοχών που προστατεύονται από δίχτυα προστασίας για να διαπιστώσει εάν τα δίχτυα έχουν προστατεύσει αποτελεσματικά τις καλλιέργειες από ζημιές από χαλάζι. Επιπλέον, εξέτασε τις ασφαλιστικές απαιτήσεις και τις πληρωμές που σχετίζονται με απώλειες που σχετίζονται με χαλάζι για να αξιολογήσει το επίπεδο οικονομικής προστασίας που παρέχεται από την ασφαλιστική του κάλυψη. Εξέτασε τα ιστορικά περιστατικά πυρκαγιάς και τη διάταξη του ακινήτου του. Τότε κατάλαβε ότι οι εφαρμογές παρακολούθησης καιρού που χρησιμοποιούσε ήταν μια ελάχιστη προσπάθεια που μπορούσε να κάνει για να παρακολουθεί το πεδίο του. Επιπλέον, συγκρίνοντας τα καταγεγραμμένα δεδομένα σχετικά με τους δείκτες κινδύνου με τις εφαρμοζόμενες στρατηγικές, όπως η αμειψισπορά, τα μέτρα ελέγχου εχθρών, οι ανθεκτικές στις ασθένειες ποικιλίες και οι καλλιεργητικές πρακτικές, εξέτασε το βαθμό στον οποίο αυτές οι στρατηγικές έχουν μειώσει επιτυχώς τη συχνότητα εμφάνισης και τη σοβαρότητα της νόσου.
Μετά την αξιολόγηση, συνειδητοποίησε ότι υπήρχαν κάποια κενά στις αρχικές στρατηγικές που ακολούθησε. Σκέφτηκε ότι αν καλύψει αυτά τα κενά τώρα, θα είναι ευκολότερο για αυτόν να αντιμετωπίσει κάτι παρόμοιο στο μέλλον, και με σωστή έρευνα, θα έχει περισσότερη εμπειρία στην αντιμετώπιση τέτοιων προβλημάτων. Ο Γιώργος κατάφερε να βρει αυτά τα λάθη για να προστατεύσει το χωράφι του. Μπορούμε να δούμε από το σημειωματάριό του ανάλογα με την κάθε κατηγορία κινδύνου ποια κενά εντόπισε.
Το τελευταίο βήμα ήταν η λήψη διορθωτικών μέτρων στα κενά που εντοπίστηκαν. Για τα σφάλματα δασικών πυρκαγιών ο Γιώργος διέθεσε πόρους και εφάρμοσε μέτρα όπως ο καθαρισμός της βλάστησης, η απομάκρυνση εύφλεκτων υλικών και η δημιουργία καθαρισμένων περιοχών για τη δημιουργία αποτελεσματικών αντιπυρικών ζωνών, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο εξάπλωσης των πυρκαγιών. Επίσης, εφάρμοσε μέτρα όπως η τακτική διαχείριση της βλάστησης, συμπεριλαμβανομένου του κλαδέματος, του κλαδέματος και των ελεγχόμενων εγκαυμάτων, η μείωση των φορτίων καύσιμης ύλης και η ελαχιστοποίηση της πιθανότητας ανάφλεξης και εξάπλωσης πυρκαγιών σε αυτές τις περιοχές.
Για επαρκή κάλυψη στον τομέα του, ο Γιώργος επικοινώνησε με έναν αξιόπιστο προμηθευτή και παρήγγειλε επιπλέον δίχτυα χαλαζιού. Με αυτόν τον τρόπο, διασφαλίζει ότι όλες οι ευάλωτες περιοχές των χωραφιών του προστατεύονται επαρκώς. Παράλληλα, ο Γιώργος προγραμμάτισε συνεργείο συντήρησης για να αξιολογήσει και να προσαρμόσει τα υπάρχοντα δίχτυα, βελτιστοποιώντας τη θέση τους για καλύτερη κάλυψη και αποτελεσματικότητα.
Για να παραμείνει στην πρώτη γραμμή της πρόληψης και του ελέγχου των ασθενειών, ο Γιώργος υιοθετεί νέες πρακτικές και τεχνολογίες. Επενδύει σε προηγμένα εργαλεία παρακολούθησης, όπως συστήματα τηλεπισκόπησης ή μοντέλα πρόβλεψης ασθενειών, για τη βελτίωση της ακρίβειας και της επικαιρότητας των εκτιμήσεων κινδύνου ασθένειας. Επιπλέον, διερευνά καινοτόμες τεχνικές όπως παράγοντες βιοελέγχου ή πρακτικές γεωργίας ακριβείας για την περαιτέρω ελαχιστοποίηση των κινδύνων ασθενειών, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιώσιμη παραγωγή καλλιεργειών.
Όλες οι παραπάνω εφαρμοζόμενες τεχνικές συμπεριλήφθηκαν και καταγράφηκαν στα αρχεία του για μελλοντική βοήθεια και νέους τρόπους θεραπείας.
5.6 Ερωτήσεις κατανόησης
Αναφορές
Holtmann Professional Services Pty Ltd, The “How To” of Risk Monitoring and Review, (2021, Dec. 23), retrieved from < https://www.linkedin.com/pulse/how-risk-monitoring-review-holtmann-professional-services?trk=pulse-article_more-articles_related-content-card >
“Risk Management in Agriculture: An Overview” by José Gómez-Limón and Laura Riesgo, in Risk Management in Agriculture, edited by Joost M.E. Pennings et al. (Springer, 2014).
“Farmers’ Perceptions and Willingness to Pay for Crop Insurance: An Application of Prospect Theory to a Multicountry Study” by David A. Hennessy and Hongli Feng, in Journal of Agricultural and Resource Economics 39, no. 1 (April 2014): 76-90.
“Agricultural Risk Management: Review of Concepts and Tools” by Mario Miranda, in Agricultural Finance Review 70, no. 1 (2010): 11-37.
“Risk Management in Agriculture: What Role for Governments?” by David A. Hennessy, in Choices: The Magazine of Food, Farm, and Resource Issues 23, no. 3 (Fall 2008): 6-10.
“Risk Management in Agriculture: Are We Making Progress?” by Keith H. Coble and Barry J. Barnett, in Journal of Agricultural and Applied Economics 39, no. 2 (August 2007): 377-391.
“The Role of Risk Management in Agricultural Finance” by Barry J. Barnett, in Agricultural Finance Review 67, no. 2 (2007): 139-154.
“Risk Management and Agricultural Lending” by Michael Boehlje and Michael Langemeier, in Agricultural Finance Review 65, no. 1 (2005): 15-28.
“Agricultural Risk Management: A Review of the Literature” by Jerry R. Skees, in Review of Agricultural Economics 22, no. 2 (2000): 428-445.
“Agricultural Risk Management” by Bruce A. Babcock and William D. McBride, in Handbook of Agricultural Economics, edited by Bruce L. Gardner and Gordon C. Rausser (Elsevier, 2000).
“Risk Management for Agriculture” by Neil A. Duffie and James A. Fletcher, in Agricultural Outlook 7, no. 3 (1979): 5-8.
“Monitoring of the risk of farmland abandonment as an efficient tool to assess the environmental and socio-economic impact of the Common Agriculture Policy” by by Pavel Milenov, Vassil Vassilev, Anna Vassileva, Radko Radkov, Vessela Samungi, Zlatomir Dimitrov and Nikola Vichev, In International Journal of Applied Earth Observation and Geinformation 32, (October 2014): 218-227
“A geospatial framework for the assessment and monitoring of environmental impacts of agriculture” by Angela Kross, Gurpreet Kaur and Jochen Jaeger, in Environmental Impact Assessment Review 97, (November 2022)Strategic Decision Solutions, June 2019, “Risk Monitoring: 6 Considerations for Understanding this Make-or-Break Moment for ERM”, available at< https://strategicdecisionsolutions.com/risk-monitoring/>
6.1 Εισαγωγή
Προκλήσεις στην ευρωπαϊκή γεωργία
Η ευρωπαϊκή γεωργία βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή, αντιμετωπίζοντας πολυάριθμες προκλήσεις που απειλούν τη βιωσιμότητα και την παραγωγικότητά της. Η κλιματική αλλαγή, που χαρακτηρίζεται από απρόβλεπτα καιρικά φαινόμενα, όλο και πιο σοβαρές φυσικές καταστροφές και υποβάθμιση του περιβάλλοντος, ενέχει σημαντικούς κινδύνους. Επιπλέον, οι οικονομικές πιέσεις από τις διακυμάνσεις της αγοράς και τον παγκόσμιο ανταγωνισμό αναδιαμορφώνουν συνεχώς το γεωργικό τοπίο.
Ανάγκη για ενισχυμένη ανθεκτικότητα
Λαμβανομένων υπόψη αυτών των προκλήσεων, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των ευρωπαίων γεωργών είναι πιο κρίσιμη από ποτέ. Η ανθεκτικότητα σε αυτό το πλαίσιο αναφέρεται στην ικανότητα των γεωργών να διαχειρίζονται αποτελεσματικά και να προσαρμόζονται σε κινδύνους και αβεβαιότητες, διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα των δραστηριοτήτων τους. Το έργο αυτό έχει ως στόχο να εξοπλίσει τους αγρότες με τα εργαλεία και τις γνώσεις που απαιτούνται για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, συμβάλλοντας έτσι στη συνολική ευρωστία του ευρωπαϊκού γεωργικού τομέα.
6.2 Χαρακτηριστικά Ομάδων-Στόχων
Προφίλ των ευρωπαίων γεωργών
Η κύρια ομάδα-στόχος αυτού του έργου είναι η ποικιλόμορφη κοινότητα των ευρωπαίων αγροτών, που διαφέρει σημαντικά όσον αφορά το μέγεθος της εκμετάλλευσης, τους τύπους γεωργίας (π.χ. φυτική παραγωγή, κτηνοτροφία, μικτή γεωργία) και τις γεωγραφικές τοποθεσίες, καθεμία από τις οποίες παρουσιάζει μοναδικές προκλήσεις. Παρά την ποικιλομορφία αυτή, οι κοινές προκλήσεις περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα, την προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της αγοράς και τη διαχείριση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Σημασία της ανθεκτικότητας
Η οικοδόμηση ανθεκτικότητας είναι θεμελιώδους σημασίας για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και του ευρύτερου ευρωπαϊκό αγροδιατροφικό τομέα. Οι βιώσιμες γεωργικές πρακτικές που εστιάζουν στην ανθεκτικότητα μπορούν να οδηγήσουν σε βελτιωμένη παραγωγικότητα, καλύτερη περιβαλλοντική διαχείριση και ενισχυμένη οικονομική σταθερότητα, βελτιώνοντας έτσι το βιοτικό επίπεδο των αγροτών και διασφαλίζοντας την επισιτιστική ασφάλεια στην Ευρώπη.
6.3 Μεθοδολογία Ελέγχου Κινδύνων
Προσδιορισμός κινδύνου
Το πρώτο βήμα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας είναι ο εντοπισμός των δυνητικών κινδύνων. Αυτό περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση διαφόρων πτυχών των γεωργικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων, ενδεικτικά, της φυτικής παραγωγής, της διαχείρισης του ζωικού κεφαλαίου, της χρήσης εξοπλισμού, της αποθήκευσης, της μεταφοράς και του χειρισμού χημικών ουσιών.
Οι βασικές κατηγορίες κινδύνου που πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι οι εξής:
- Λειτουργικοί
- Οικονομικοί
- Περιβαλλοντικοί
- Κίνδυνοι για την υγεία και την ασφάλεια
Ανάλυση κινδύνου
Μετά τον προσδιορισμό του κινδύνου, διεξάγεται διεξοδική ανάλυση για την εκτίμηση της πιθανότητας και των ενδεχόμενων επιπτώσεων κάθε κινδύνου. Αυτή η αξιολόγηση βασίζεται σε ιστορικά δεδομένα, ειδικές γνώσεις και στατιστικά στοιχεία του κλάδου. Αξιολογείται η σοβαρότητα των κινδύνων τόσο για τις γεωργικές δραστηριότητες, όσο και όλα τα σχετικά περιουσιακά στοιχεία, τους υπαλλήλους και άλλα ενδιαφερόμενα μέλη, μαζί με την αποτελεσματικότητα τυχόν υφιστάμενων μέτρων ελέγχου.
Αξιολόγηση κινδύνου
Οι κίνδυνοι που αναλύονται στη συνέχεια συγκρίνονται με καθορισμένα κριτήρια και επίπεδα ανοχής. Λαμβάνοντας υπόψη την πιθανότητα εμφάνισης και τον αντίκτυπο του κινδύνου στις γεωργικές δραστηριότητες, μπορεί να οδηγήσει σε ακριβή αξιολόγηση κινδύνου και ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Αυτό το βήμα είναι ζωτικής σημασίας για τον προσδιορισμό των κινδύνων που απαιτούν άμεση προσοχή και του τρόπου κατανομής των πόρων για την αποτελεσματική διαχείριση κινδύνων.
Αντιμετώπιση κινδύνου
Οι κίνδυνοι που έχουν εντοπιστεί και αναλυθεί θα πρέπει να αντιμετωπίζονται κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν θα επηρεάσουν τις γεωργικές δραστηριότητες ή ότι τουλάχιστον οι συνέπειές τους θα είναι ήσσονος σημασίας. Γενικά, υπάρχουν τέσσερις διαθέσιμοι τρόποι αντιμετώπισης των κινδύνων:
- Η αποφυγή του κινδύνου είναι η καλύτερη επιλογή για κινδύνους που αποτελούν μεγάλη απειλή και δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με κάποιον άλλο τρόπο.
- Ο μετριασμός/μείωση του κινδύνου περιλαμβάνει τη λήψη μέτρων για τη μείωση της πιθανότητας και των επιπτώσεων ενός κινδύνου.
- Η μεταφορά του κινδύνου περιλαμβάνει την παροχή άδειας σε ένα εξωτερικό μέρος, όπως έναν εργολάβο ή έναν πάροχο υπηρεσιών, για να αντιμετωπίσει εκείνος τον κίνδυνο.
- Η αποδοχή του κινδύνου είναι η καλύτερη επιλογή για κινδύνους με χαμηλή πιθανότητα ή χαμηλό αντίκτυπο.
Παρακολούθηση κινδύνου
Αυτή η φάση ουσιαστικά σημαίνει ότι πρέπει να δίνεται συνεχής προσοχή στο τοπίο κινδύνου της εκμετάλλευσης. Ο γεωργός θα πρέπει να καθορίζει τη συχνότητα και τις μεθόδους παρακολούθησης και να προσαρμόζει τις αντιδράσεις κινδύνου με κατάλληλο τρόπο για κάθε συγκεκριμένο κίνδυνο.
6.4 Μεθοδολογία ανάκαμψης - Στρατηγικές εφαρμογής
Διαδικτυακή πλατφόρμα και ανάπτυξη μαθημάτων
Το έργο FaRMER εισάγει μια καινοτόμο διαδικτυακή πλατφόρμα και μάθημα σχεδιασμένο ειδικά για τους ευρωπαίους αγρότες. Αυτή η πλατφόρμα χρησιμεύει ως κεντρικός κόμβος μάθησης και αξιολόγησης, διαθέτοντας φιλική προς το χρήστη πλοήγηση και προσβάσιμο περιεχόμενο. Το υλικό του μαθήματος, που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με γεωργικούς εμπειρογνώμονες και εκπαιδευτικούς, καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που σχετίζονται με τη διαχείριση κινδύνων και την ανθεκτικότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
Αυτοαξιολόγηση και προσαρμοστική μάθηση
Ένα βασικό χαρακτηριστικό της πλατφόρμας FaRMER είναι ένα εργαλείο αυτοαξιολόγησης που επιτρέπει στους γεωργούς να αξιολογούν την κατανόησή τους για τις έννοιες της ανθεκτικότητας και της διαχείρισης κινδύνων. Με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησής τους, η πλατφόρμα καθοδηγεί τους χρήστες σε συγκεκριμένες ενότητες μαθημάτων όπου οι γνώσεις τους χρειάζονται ενίσχυση, παρέχοντας έτσι μια εξατομικευμένη μαθησιακή εμπειρία.
6.5 Μελέτες περιπτώσεων και παραδείγματα
Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα ανθεκτικότητας στη γεωργία προέρχεται από έναν αγρότη στην Ουγκάντα. Αντιμέτωπος με τις προκλήσεις της ξηρασίας και της υποβάθμισης του εδάφους, αυτός ο αγρότης υιοθέτησε βιώσιμες γεωργικές πρακτικές, συμπεριλαμβανομένης της αναγεννητικής γεωργίας και της συγκαλλιέργειας. Αυτές οι μέθοδοι αποδείχθηκαν καθοριστικές για τη βελτίωση της υγείας του εδάφους, αυξάνοντας έτσι την ανθεκτικότητα του αγροκτήματος στην κλιματική αλλαγή. Η χρήση βιώσιμων πρακτικών όχι μόνο οδήγησε σε αύξηση των αποδόσεων των καλλιεργειών, αλλά και ενίσχυσε τη συνολική κερδοφορία και βιωσιμότητα του αγροκτήματος. Αυτή η περιπτωσιολογική μελέτη καταδεικνύει την αποτελεσματικότητα της προσαρμογής των γεωργικών τεχνικών για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων, μια στρατηγική που θα μπορούσε να είναι επωφελής για τους ευρωπαίους γεωργούς που αντιμετωπίζουν παρόμοια ζητήματα (1).
Μια άλλη περίπτωση είναι αυτή ενός αγρότη στην Αυστραλία, ο οποίος ανέπτυξε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης κινδύνου ως απάντηση στους κινδύνους που θέτει η μεταβλητότητα του κλίματος και οι διακυμάνσεις της αγοράς. Το σχέδιο αυτό περιελάμβανε τη διαφοροποίηση των ροών εισοδήματος και τη μείωση της εξάρτησης από έναν μόνο τύπο καλλιέργειας, παράλληλα με την ανάπτυξη σχεδίων έκτακτης ανάγκης για πιθανές διαταραχές όπως ξηρασίες ή αλλαγές στην αγορά. Η εφαρμογή αυτού του σχεδίου επέτρεψε στον αγρότη να προστατεύσει την εκμετάλλευσή του από διάφορους κινδύνους, εξασφαλίζοντας μακροπρόθεσμη κερδοφορία και σταθερότητα. Το παράδειγμα αυτό υπογραμμίζει τη σημασία του προορατικού σχεδιασμού και της διαφοροποίησης για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας έναντι μιας σειράς γεωργικών κινδύνων (2).
Αυτές οι περιπτωσιολογικές μελέτες καταδεικνύουν τη σημασία της υιοθέτησης καινοτόμων στρατηγικών και πρακτικών για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της γεωργίας. Παρέχουν πολύτιμες γνώσεις και μοντέλα που μπορούν να προσαρμοστούν και να εφαρμοστούν σε διαφορετικά γεωργικά πλαίσια, όπως στην περίπτωση των γεωργών που επιδιώκουν να ενισχύσουν τη δική τους ανθεκτικότητα και ικανότητες διαχείρισης κινδύνων.
6.6 Εφαρμογή Διεθνών Προτύπων
Προσαρμογή των προτύπων ISO για τη γεωργία
Το έργο αξιοποιεί τέσσερα διεθνή πρότυπα – ISO 31000 (Διαχείριση Κινδύνων), ISO 22301 (Επιχειρησιακή Συνέχεια), ISO 14001 (Περιβαλλοντική Διαχείριση) και ISO 27001 (Διαχείριση Ασφάλειας Πληροφοριών) – και τα προσαρμόζει στο γεωργικό πλαίσιο. Η προσαρμογή αυτή συνεπάγεται την προσαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών και των αρχών αυτών των προτύπων ώστε να ανταποκρίνονται στις ειδικές ανάγκες και προκλήσεις των γεωργικών δραστηριοτήτων.
Οφέλη για τη γεωργική ανθεκτικότητα
Η εφαρμογή αυτών των προτύπων στη γεωργία προσφέρει πολλά οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της βελτιωμένης εκτίμησης και διαχείρισης κινδύνων, της ενισχυμένης λειτουργικής αποτελεσματικότητας και των ενισχυμένων πρακτικών περιβαλλοντικής και ασφάλειας πληροφοριών.
6.7 Προκλήσεις και λύσεις
Ξεπερνώντας τα εμπόδια στην ανθεκτικότητα
Εντοπισμός κοινών εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι γεωργοί κατά την εφαρμογή στρατηγικών ανθεκτικότητας, όπως περιορισμένοι πόροι, έλλειψη γνώσεων και αντίσταση στην αλλαγή.
6.8 Μέτρηση του αντίκτυπου
Κριτήρια Αξιολόγησης Προγραμμάτων Ανθεκτικότητας
Καθορισμός συγκεκριμένων μετρήσεων για την αξιολόγηση του αντίκτυπου των προγραμμάτων ενίσχυσης της ανθεκτικότητας. Αυτές οι μετρήσεις περιλαμβάνουν ποσοτικά μέτρα όπως η μείωση των απωλειών καλλιεργειών, βελτιώσεις στην αποδοτικότητα των πόρων και ποιοτικές αξιολογήσεις όπως η ικανοποίηση των αγροτών και ο αντίκτυπος στην κοινότητα.
Ο ρόλος της συνεχούς παρακολούθησης
Υπογραμμίζοντας τη σημασία της συνεχούς παρακολούθησης και αξιολόγησης για την προσαρμογή των στρατηγικών ανθεκτικότητας στις μεταβαλλόμενες συνθήκες και τη διασφάλιση της συνεχούς αποτελεσματικότητας και συνάφειάς τους.
6.9 Συμπέρασμα
Συνοψίζοντας το έργο
Ανακεφαλαιώνοντας τους βασικούς στόχους και στρατηγικές του έργου, τονίζοντας το ρόλο του στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των Ευρωπαίων αγροτών έναντι διαφόρων κινδύνων και αβεβαιοτήτων.
Μελλοντικές προοπτικές
Κοιτάζοντας μπροστά, το έργο στοχεύει όχι μόνο στην αντιμετώπιση των τρεχουσών προκλήσεων αλλά και στην προετοιμασία των Ευρωπαίων αγροτών για μελλοντικές αβεβαιότητες. Με την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και των ικανοτήτων διαχείρισης κινδύνων, οι γεωργοί μπορούν να προσαρμοστούν καλύτερα στις περιβαλλοντικές, οικονομικές και τεχνολογικές αλλαγές, διασφαλίζοντας το μέλλον της ευρωπαϊκής γεωργίας.
Συνεχής ανάπτυξη και υποστήριξη
Το έγγραφο καταλήγει τονίζοντας τη σημασία της συνεχούς στήριξης και ανάπτυξης στον τομέα της γεωργικής ανθεκτικότητας. Αυτό περιλαμβάνει τη στήριξη πολιτικής, την έρευνα και ανάπτυξη, καθώς και τη συνεχή εκπαίδευση και κατάρτιση των γεωργών.
6.10 Αναφορές
- The Agrotech Daily: Agricultural resilience and risk management (https://www.theagrotechdaily.com/)
- FAO: Building agricultural resilience to natural hazard-induced disasters (https://www.fao.org/in-action/kore/publications/publications-details/en/c/1412503/)